Μουσική και μνήμη: 5 νέες ψυχολογικές μελέτες

Μουσική και μνήμη: βοηθά την εκμάθηση ξένων γλωσσών, βοηθά τραυματισμένους εγκέφαλους να θυμούνται, προκαλούν ευρεία ενεργοποίηση του εγκέφαλου και άλλα…

Η μουσική και η μνήμη έχουν μία εξαιρετικά ισχυρή σύνδεση. Η ακρόαση ενός παλιού τραγουδιού μπορεί να σε πάει δεκαετίες πίσω τόσο γρήγορα όσο το ανοιγοκλείσιμο των ματιών. Πέντε πρόσφατες μελέτες ψυχολογίας αποδεικνύουν τη στενή σχέση μεταξύ μουσικής και μνήμης και εντυπωσιάζουν…:

1.Το τραγούδι βοηθά στην εκμάθηση ξένων γλωσσών

Η σύνδεση μεταξύ μουσικής και μνήμης είναι τόσο δυνατή που μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε μία ξένη γλώσσα.

Έρευνα από τον Lydke (2013) διαπίστωσε πως οι άνθρωποι που προσπαθούν να μάθουν Ουγγρικά (μια γνωστή δύσκολη γλώσσα) είχαν καλύτερα αποτελέσματα τραγουδώντας τις Ουγγρικές φράσεις αντί απλά να τις προφέρουν.

Οι ερευνητές πιστεύουν πως η μελωδία μπορεί να προσφέρει έξτρα στοιχεία που βοηθούν στην ενσωμάτωση τους στη μνήμη.

2.Μουσική και μνήμη: ο τραυματισμένος εγκέφαλος

Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί τραυματικές βλάβες στον εγκεφαλικό χώρο (Traumatic Brain Injuries – TBI), όπως σε κάποιο αυτοκινητιστικό ατύχημα, συχνά έχουν προβλήματα με τη μνήμη.

Η μουσική δοκιμάζεται ολοένα και περισσότερο ως ένας τρόπος για να βοηθήσουμε στην αποκατάσταση ξεχασμένων αυτοβιογραφικών αναμνήσεων.

Μια πρόσφατη μελέτη είχε συμμετέχοντες που είχαν υποστεί σοβαρές ΤΒΙ να ακούν τραγούδια από τη ζωή τους για να δουν τι αναμνήσεις είχαν προκληθεί (Baird & Sampson, 2013).

Οι αναμνήσεις που επέστρεψαν ήταν κυρίως ανθρώπων ή περιόδων της ζωής τους και ήταν σε γενικές γραμμές παρόμοιες με εκείνες που προκλήθηκαν σε ελεγχόμενους συμμετέχοντες που δεν είχαν ΤΒΙ.

Σε σύγκριση με τη χρήση μιας τυποποιημένης συνέντευξης – την Αυτοβιογραφική Συνέντευξη Μνήμης- η αναπαραγωγή Νο 1 επιτυχιών σε ανθρώπους που υποφέρουν από TBI ήταν πιο αποτελεσματική στην πρόκληση μνημών.

3.Διαδεδομένη ενεργοποίηση του εγκεφάλου

Ένας από τους λόγους που η σχέση μουσικής και μνήμης είναι τόσο ισχυρή είναι ότι ενεργοποιεί μεγάλες περιοχές του εγκεφάλου.

Μια πρόσφατη μελέτη απεικόνισης του εγκεφάλου διαπίστωσε ότι η μουσική ενεργοποίησε τις ακουστικές, κινητικές και συναισθηματικές περιοχές (Alluri et al., 2013).

Η μελέτη διαπίστωσε ότι είτε οι συμμετέχοντες άκουγαν Beatles είτε Vivaldi, ήταν ενεργοί οι ίδιοι τομείς του εγκεφάλου.

Οι κινητικές περιοχές επεξεργάζονται τον ρυθμό, οι ακουστικές περιοχές επεξεργάζονται τον ήχο, ενώ οι συναισθηματικές περιοχές συνδέονται με τα συναισθήματα.

4.Η μουσική μπορεί να σας πάει πίσω δύο γενιές

Οι κλασικές επιτυχίες μπορούν εύκολα να σας πάνε πίσω στην εφηβεία και τα είκοσι σας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ιδιαίτερα έντονες αναμνήσεις αυτής της περιόδου στη ζωή τους – οι ψυχολόγοι το έχουν ονομάσει «σκούντηγμα αναμνήσεως».

Με έκπληξη επίσης, μια μελέτη έχει δείξει ότι οι άνθρωποι μπορεί να έχουν μίνι αναμνήσεις για τη μουσική που ακούνε οι γονείς τους, ακόμα και για τη μουσική των παππούδων τους (Krumhansl & Zupnick, 2013).

Η κύρια συγγραφέας της μελέτης, Carol Lynne Krumhansl, εξήγησε:

“Η μουσική που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά διαμορφώνει αυτοβιογραφικές μνήμες, προτιμήσεις και συναισθηματικές αποκρίσεις, ένα φαινόμενο που ονομάζουμε «σκούντηγμα αναμνήσεως».
Αυτά τα νέα ευρήματα δείχνουν τον αντίκτυπο της μουσικής στην παιδική ηλικία και πιθανώς αντανακλούν την επικράτηση της μουσικής στο σπιτικό περιβάλλον”.

Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι δεν χρειάζεται καν να ακούσουμε τη μελωδία για να ενεργοποιηθεί η σχέση μεταξύ μουσικής και μνήμης – οι λέξεις είναι αρκετές (Cady et al., 2008).

Για μια ολόκληρη γενιά, οι λέξεις “ice, ice baby” και για μια άλλη γενιά “… living in the gangsta’s paradise” αρκούν για να τους πάρουν πίσω στο χρόνο.

5.Μια μοναδική μουσική ψευδαίσθηση

Η δύναμη της σύνδεσης μεταξύ μουσικής και μνήμης είναι μερικές φορές τρομακτική.

Μια πρόσφατη μελέτη από τη Frontiers in Neurology ανέφερε την περίπτωση μιας γυναίκας που, μια νύχτα, ξαφνικά άρχισε να ακούει μουσική να παίζει στο κεφάλι της, σαν ένα είδος εσωτερικού, ασταμάτητου jukebox (Vitorovic & Biller, 2013). Το πρόβλημα συνεχίστηκε για μήνες.

Όταν σιγοτραγούδησε τα τραγούδια στον σύζυγό της, αυτός αναγνώρισε μερικά από αυτά, αλλά η ίδια δεν ήξερε τι είναι ή από πού ήρθαν.

Φαινόταν ότι τα τραγούδια ήταν τόσο βαθιά ριζωμένα στη μνήμη της, που δεν γνώριζε συνειδητά ότι τα ήξερε. Ήρθαν μόνο στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια αυτών των νυχτερινών ψευδαισθήσεων.

Έλαβε αντιεπιληπτική θεραπεία με φάρμακα και τα συμπτώματά της βελτιώθηκαν λίγο.

Αυτή είναι η μόνη γνωστή περίπτωση αυτού του είδους μουσικής ψευδαίσθησης.

Τελειώνοντας καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα: Οι δυνατότητες του εγκεφάλου συνεχίζουν να εντυπωσιάζουν τους επιστήμονες και υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μέχρι την πληρη κατανόηση του.

Περισσότερα για τη μνήμη: Μνήμη και ανάκληση

Πηγή: http://www.spring.org.uk/2013/12/music-and-memory-5-awesome-new-psychology-studies.php

Ο σύντροφός μου είναι εθισμένος. Τι να κάνω;

Ο εθισμός μπορεί να είναι ιδιαίτερα βάναυσος στο γάμο. Οι σύζυγοι συχνά αισθάνονται αβοήθητοι βλέποντας αυτόν-ή που αγαπούν να αυτοκαταστρέφονται και παράλληλα αισθάνονται θυμό για την εξαπάτηση και τις προδοσίες του συντρόφου τους. Όταν ο εθισμός χτυπάει τον γάμο, οι σύντροφοι πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα και να είναι προσεκτικοί έτσι ώστε να μη γίνουν παθητικοί συνεργοί.

Οι αλυσίδες του εθισμού

Ο εθισμός μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, από τον πιο σοβαρό του ηρωινομανούς έως αυτόν του ψυχαναγκαστικού καταναλωτή. Μπορεί να περιλαμβάνει εξάρτηση από ναρκωτικά, αλκοόλ, ψυχαναγκαστική πορνογραφία, τυχερά παιχνίδια, ψυχαναγκαστική διατροφή, ψέμματα, τοξικές σχέσεις ή ακόμα και τηλεόραση. Πότε όμως μια συνήθεια γίνεται εθισμός; Οποιαδήποτε συμπεριφορά μπορεί να ξεκινήσει ως ευχαρίστηση ή απόδραση, αλλά στην περίπτωση του εθισμού, οι πράξεις γίνονται απαιτήσεις. Οι εθισμοί είναι μυστικοπαθείς συνήθειες που το άτομο έχει προσπαθήσει ανεπιτυχώς να σταματήσει και αυτό έχει διαταράξει την εργασία και το σπίτι. Ένας εθισμός λαμβάνει υπερμεγέθη ρόλο στη ζωή του εθισμένου και επηρεάζει και αυτούς που τον αγαπούν.

Οι σκληρές αλήθειες του εθισμού

Ο εθισμός είναι ντροπιαστικός. Είναι ευκολότερο να κρύψει κάποιος συνήθειες εθισμού από το να τις παραδεχτεί, και τα επίπεδα άρνησης χτίζονται έως ότου η αλήθεια χαθεί εντελώς. Οι πόθοι υπερισχύουν των αιτιών και η κάλυψη της ανάγκης του εθισμένου γίνεται πιο σημαντική από την ειλικρίνεια. Αυτός είναι και ο λόγος που προγράμματα 12 βημάτων όπως οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί ξεκινούν με την υπέρβαση της άρνησης. Ο συγγραφέας Stephen King γράφει: «[Οι εθισμένοι] χτίζουν άμυνες όπως οι Ολλανδοί οικοδομήματα». Ο King το γνωρίζει από τα δικά του χρόνια χρήσης αλκοόλ και ναρκωτικών. Μόνο όταν η σύζυγός του και η οικογένειά του τον έφεραν αντιμέτωπο με μια σακούλα σκουπιδιών γεμάτη με αποδείξεις (κουτιά μπύρας, κουταλάκια κοκαΐνης, αποτσίγαρα, Valium, Xanax, Robitussin και μπουκάλια στοματικών διαλυμάτων), αντιμετώπισε την αλήθεια.

Οι αγαπημένοι ενός εθισμένου παγιδεύονται στην ίδια ομχίλη με τους εθισμένους συντρόφους τους. Είναι ευκολότερο να αγνοούν τις προειδοποιήσεις (πχ αργούν να επιστρέψουν στο σπίτι) ή τις εξαπατήσεις (η ιστορία μόλις άλλαξε) από το να έχουν δύσκολες συζητήσεις, αλλά αυτή η αποφυγή επιτρέπει στα προβλήματα να αναπτύσσονται ελεύθερα.

Επιτρέποντας τον εθισμό

Φυσικά οι σύζυγοι πρέπει να έχουν συμπόνια, αλλά μερικές φορές με το να παραδίδεις το όφελος της αμφιβολίας είναι σαν να βάζεις το κεφάλι μέσα στην άμμο και με το να ξελασπώνεις κάποιον μπορεί να του σκάβεις πιο πολύ το λάκκο. Αν μία σύζυγός δημιουργεί δικαιολογίες για τον αγαπημένο της, δίνοντάς του χρήματα παρόλη την σωστή αντίληψή της ή αναλαμβάνοντας επιπλέον ευθύνες αντί αυτών, είναι πιθανό να γίνονται παθητικοί συνεργοί. Αντί να θεραπεύουν τον εθισμένο, επιτρέπουν την επιδείνωση του εθισμού.

Μερικοί σύζυγοι το κάνουν λόγω της ανάγκης να είναι σωτήρες αλλά αυτή η πεποίθηση του «Αν είμαι αρκετά καλός/ή θα σώσω τον/ην σύντροφό μου» υπάρχει περισσότερο  για να νοιώσει μάρτυρας ή ήρωας παρά για πραγματική βοήθεια. Σε αυτή την περίπτωση, ο (παθητικά) συνεργός μπορεί να γίνει και ο ίδιος εθισμένος. Κυριολεκτικά, κάποιος γίνεται συνεξαρτώμενος ή εξαρτημένος από την ανάγκη να βοηθήσει. Φυσικά, πολλοί από τους παθητικά συνεργούς δεν το κάνουν για δικό τους όφελος αλλά επειδή αισθάνονται απελπισμένοι ψάχνοντας για απαντήσεις ή αντιμετώπιση.

Τι μπορεί να γίνει για να αποφευχθεί η παθητική στάση απέναντι στον εθισμένο σύζυγο και να τον βοηθήσεις να ανακάμψει;

Επιλέγοντας ειλικρίνεια και βάζοντας όρια

Ένα κλειδί αποφυγής της παθητικής στάσης είναι η ειλικρίνεια και η αντιμετώπιση  της πραγματικότητας. Η οικογένεια και η σύζυγος του Stephen King ακολούθησαν το δρόμο της σκληρής συζήτησης σχετικά με τις ανησυχίες τους, υποστηριζόμενες από αποδεικτικά στοιχεία. Αυτό εμπόδισε τον ευτελισμό της κατάστασης και τις δικαιολογίες. Όταν κάτι είναι λάθος, χρειάζεται να έρθει στην επιφάνεια με τρόπο σαφή και με αγάπη και να μην κρυφτεί κάτω από το χαλί.

Ένα ακόμα κλειδί είναι ο ορισμός ορίων, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν προσδοκίες ομάδων αποχής, θεραπείας και αποκατάστασης. Σε μία άλλη περίπτωση (του Robert Downey Jr.) η σύζυγος του επέμεινε να παραιτηθεί εντελώς από τα ναρκωτικά και πως, αν δεν το έκανε, αυτή θα έφευγε. Αυτό βέβαια μπορεί να μην είναι ρεαλιστικό σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι η υποτροπή είναι συχνά μέρος της ανάκαμψης, αλλά πρέπει να υπάρχει ένα ενεργό πρόγραμμα αποκατάστασης και ένα συμφωνημένο πλάνο. Η δομή αποτελεί μέρος της ανάκαμψης και η δέσμευση και από τις δύο πλευρές είναι απαραίτητη. Αν κάποιος αρχίσει τις δικαιολογίες, τις αμφισβητίσιμες επιλογές ή αποφεύγει ορισμένα θέματα, είναι καιρός να επιστρέψει στην πραγματικότητα.

Μια υγιής αποκατάσταση

Μια υγιής αποκατάσταση συμπεριλαμβάνει και την υγιή διαβίωση κι αυτό είναι σημαντικό και για τους δύο συζύγους. Ακόμα όμως κι αν ο εθισμένος δεν επιλέγει την αποκατάσταση, η προσωπική φροντίδα είναι απαραίτητη για τη σύζυγο. Μερικοί βρίσκουν υποστήριξη σε εκκλησιαστικές ομάδες, προσωπικές θεραπείες και σε ομάδες Α.Α., η οποία μπορεί να γίνει ανεξάρτητα από το αν ο σύζυγος θέλει να καθαρίσει.

Ιδανικά, τόσο ο εθισμένος όσο και ο/η σύζυγος συνεργάζονται για την ευεξία, η οποία γίνεται τρόπος ζωής που υποστηρίζει την ανάκαμψη και ενισχύει το γάμο τους. Σε κάποια ερευνητικά προγράμματα διαπιστώθηκε πως τα ζευγάρια που επέλεξαν τη νηφαλιότητα βίωσαν δραματικές βελτιώσεις στη σχέση τους και κάποιοι έπαψαν να είναι βίαιοι.

Ανεξάρτητα από το που βρίσκεται η ανάκαμψη, η αγάπη είναι ένα πανίσχυρο τονωτικό που ενισχύει τα ζευγάρια στο ταξίδι τους μέσα από τον εθισμό. Η αληθινή αγάπη περιλαμβάνει ειλικρινείς συνομιλίες και υψηλές προσδοκίες, οι οποίες βοηθούν τα ζευγάρια να εξελίσσονται προς μία υγιή ζωή μαζί.

Πηγή: https://www.psychologytoday.com/blog/love-lies-and-conflict/201710/when-your-spouse-is-addicted

Μνήμη και Ανάκληση: 10 Εντυπωσιακά Δεδομένα που πρέπει να γνωρίζεις

Η ανθρώπινη μνήμη και ανάκληση δεν λειτουργεί σαν computer αλλά αυτό είναι που την κάνει πιο συναρπαστική για να την κατανοήσεις και να τη βιώσεις.

“Αν θυμόμασταν τα πάντα τότε στις περισσότερες περιπτώσεις θα ήμασταν τόσο άρρωστοι όσο αν δεν θυμόμασταν τίποτα” ~William James

Συχνά αναφέρεται πως ο άνθρωπος είναι το σύνολο των αναμνήσεών του. Η ικανότητα απομνημόνευσης και ανάκλησης είναι αυτό που σε κάνει αυτό που είσαι.

Ανεξάρτητα από αυτό, η μνήμη και η ανάκληση είναι γενικά ελάχιστα κατανοητή, γι’αυτό και πολλοί άνθρωποι λένε πως έχουν «κακές μνήμες». Αυτό εν μέρει συμβαίνει επειδή οι αναλογίες που πρέπει να μοιραστούμε – σαν τη μνήμη του υπολογιστή – δεν βοηθούν και πολύ. Η ανθρώπινη μνήμη και ανάκληση είναι πολύ πιο πολύπλοκη και ιδιόμορφη από τη μνήμη που βρίσκεται στα laptop, τα tablets και τα κινητά μας.

1. Η μνήμη δεν φθείρεται

Όλοι μας έχουμε βιώσει τη σύγχυση του να μη μπορούμε να ανακαλέσουμε ένα γεγονός από τη μνήμη μας. Μπορεί να είναι κάποιο όνομα, η γαλλική λέξη για το ‘Δημαρχείο’ ή το μέρος που έχουμε παρκάρει το αυτοκίνητό μας.

Οπότε φαίνεται προφανές πως οι μνήμες φθείρονται, όπως σαπίζει ένα φρούτο. Οι έρευνες όμως τεινουν να μην υποστηρίζουν αυτή την άποψη. Αντίθετα πολλοί ερευνητές πιστεύουν στο δεδομένο πως η μνήμη έχει απεριόριστη χωρητικότητα. Όλα αποθηκεύονται αλλά, χωρίς ‘πρόβες’ γίνεται όλο και πιο δύσκολη η πρόσβαση σε αυτές. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι η μνήμη που χάνεται αλλά η ικανότητα να την ανακαλέσεις.

Αλλά τι συμβαίνει σε έναν εγκέφαλο που θυμάται τα πάντα αλλά δεν μπορεί να ανακαλέσει τα περισσότερα από αυτά; Ιδού τι συμβαίνει:

2. Το να ξεχνάς βοηθά τη μάθηση

Η ιδέα πως το να ξεχνάς βοηθά τη μάθηση ακούγεται κάπως περίεργο αλλά σκέψου με αυτό τον τρόπο: φαντάσου να έχεις δημιουργήσει έναν εγκέφαλο που θυμάται και να ανακαλεί τα πάντα. Όταν αυτός ο εκπληκτικός εγκέφαλος προσπαθήσει να θυμηθεί που έχεις παρκάρει το αυτοκίνητό σου, θα πρέπει στιγμιαία να ανακαλέσει όλες τις θέσεις parking που έχεις χρησιμοποιήσει και μετά να ξεκινησει να τις ταξινομεί έως την τελευταία.

Προφανώς το μοναδικό που σε ενδιαφέρει είναι η πιο πρόσφατη. Και αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο για τις περισσότερες μνήμες μας. Τα πρόσφατα γεγονότα είναι συνήθως πολύ πιο σημαντικά από αυτά που έχουν συμβεί πολύ παλαιότερα.

Για να κάνεις αυτόν τον υπερ-εγκέφαλο γρηγορότερο και πιο χρήσιμο στον πραγματικό κόσμο, θα πρέπει να χτίσεις ένα σύστημα έκπτωσης των παλαιών, άχρηστων πληροφοριών. Στην πραγματικότητα βέβαια, όλοι μας έχουμε αυτόν τον υπερ-εγκέφαλο με το εκπτωτικό σύστημα: το ονομάζουμε ‘ξεχνώ’.

Γι’αυτό λοιπόν το να ξεχνάμε βοηθά στη μάθηση: Όσο οι λιγότερο σχετικές πληροφορίες γίνονται απροσπέλαστες, φυσικά μένουμε με την πληροφορία που είναι περισσότερο σημαντική για την καθημερινή μας επιβίωση.

3. Οι ‘χαμένες’ πληροφορίες μπορούν να επανέλθουν

Αυτή είναι μια άλλη όψη του γεγονότος πως οι μνήμες δεν χάνονται. Αυτή είναι η ιδέα πως, αν και οι μνήμες μπορούν να γίνουν λιγότερο προσπελάσιμες, μπορούν να ανακληθούν.

Ακόμα και τα πράγματα που δεν μπορείς να ανακαλέσεις για πολύ καιρό είναι ακόμα εκεί και περιμένουν να ξυπνήσουν. Πειράματα έχουν δείξει πως ακόμα και οι πληροφορίες που έχουν γίνει απροσπέλαστες για πολύ καιρό, μπορούν ακόμα να ανακληθούν. Πραγματικά ισχύει και η εκ νέου μάθηση είναι πιο γρήγορη από τη νέα πληροφορία.

Γι’αυτό το λόγο δεν ξεχνάς πώς να οδηγείς μια μηχανή αλλά αυτό δεν βρίσκει εφαρμογή μόνο στην ικανότητα οδήγησης αλλά και στη διαδικασία μνήμης-ανάκλησης.

4. Η ανάκληση μνημών τις μεταποιεί

Ωστόσο είναι θεμελιώδες της διαδικασίας μνήμης-ανάκλησης, η ιδέα πως η ανάκληση μεταποιεί τη μνήμη που ανακλήθηκε φαίνεται διαισθητικά λάθος. Πως γίνεται η μνήμη που ανακλήθηκε να έχει μεταποιηθεί;

Η μνήμη που ανακλήθηκε μπαίνει σε σοβαρή σύγκριση με άλλες μνήμες. Ας δώσω ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι ανατρέχεις σε κάποια συγκεκριμένα γενέθλια της παιδικής σου ηλικίας και θυμάσαι ένα διαστημόπλοιο Lego. Κάθε φορά που θα ανακαλείς τη μνήμη τα υπόλοιπα δώρα που δέχτηκες θα γίνονται συγκριτικά λιγότερο σημαντικά.

Η διαδικασία της ανάκλησης στην πραγματικότητα κατασκευάζει το παρελθόν ή τουλάχιστον τα κομμάτια του παρελθόντος που μπορείς να θυμηθείς.

Ωστόσο αυτή είναι μόνο η αρχή. Λανθασμένες μνήμες μπορούν να κατασκευαστούν κατά τη διαδικασία λάθος ανάκλησης του παρελθόντος. Πράγματι, ψυχολόγοι σε πειράματα έχουν ‘φυτέψει’ λανθασμένες μνήμες. Αυτό ενισχύει την γοητευτική ιδέα πως μπορούμε αποτελεσματικά να δημιουργήσουμε τους εαυτούς μας απλά διαλέγοντας ποιες μνήμες θα ανακαλούμε.

5. Η μνήμη είναι ασταθής

Το γεγονός πως η απλή πράξη της ανάκλησης μεταποιεί τη μνήμη σημαίνει πως είναι σχετικά ασταθής. Οι άνθρωποι όμως τείνουν να πιστεύουν πως η μνήμη είναι σχετικά σταθερή: Ξεχνάμε πως έχουμε ξεχάσει και έτσι πιστεύουμε πως δεν θα ξεχάσουμε στο μέλλον αυτό που γνωρίζουμε τώρα.

Αυτό σημαίνει πως οι μαθητές, συγκεκριμένα, υποτιμούν σε μεγάλο βαθμό το πόση προσπάθεια χρειάζεται για να διαθέσουν υλικό στη μνήμη. Και δεν είναι οι μόνοι. Αυτό οδηγεί στην…

6. Προκατάληψη της πρόβλεψης

Όλοι πρέπει να το έχουν βιώσει. Έχεις μία ιδέα τόσο σπουδαία που πιστεύεις πως είναι αδύνατο να την ξεχάσεις. Οπότε δεν μπαίνεις στον κόπο να την γράψεις. Σε δέκα λεπτά την έχεις ξεχάσει και δεν πρόκειται να γυρίσει πίσω.

Το ίδιο πράγμα συμβαίνει εργαστηριακά. Σε μία μελέτη των Koriat and Bjork (2005) άνθρωποι μάθαιναν ζευγάρια λέξεων όπως ‘φως-φωτιστικό’ και μετά τους ρωτούσαν πόσο πιθανό θεωρούν να απαντήσουν τη λέξη ‘φωτιστικό’ όταν τους δοθεί αργότερα η λέξη ‘φως’. Ήταν μαζικά υπερβέβαιοι και ο λόγος είναι η προκατάληψη της πρόβλεψης. Όταν τους δινόταν η λέξη ‘φως’ τους έρχονταν στο μυαλό όλες οι πιθανές λέξεις όπως ‘λάμπα’ ή ‘σκιά’ και η σωστή απάντηση δεν ήταν κοντά στις ανακλήσεις τους όπως είχαν προβλέψει.

7. Όταν η ανάκληση είναι εύκολη, η μάθηση είναι δύσκολη

Αισθανόμαστε έξυπνοι όταν ανακαλούμε κάτι στιγμιαία και χαζοί όταν αυτό παίρνει πολύ χρόνο. Σε όρους εκμάθησης όμως θα έπρεπε να αισθανόμαστε το ακριβώς αντίθετο. Όταν κάτι έρχεται στο μυαλό μας γρήγορα, επειδή δεν δουλεύουμε για να το ανακαλέσουμε, δεν πραγματοποιείται μάθηση. Όταν χρειάζεται να εργαστούμε σκληρά για να το ανακαλέσουμε στο συνειδητό, συμβαίνει κάτι σπουδαίο: μαθαίνουμε.

Όταν η μνήμη των ανθρώπων τεστάρονται, όσο περισσότερη δουλειά χρειάζεται για να κατασκευαστεί ή να ανακατασκευαστεί η κεντρική μνήμη, τότε γίνεται δυνατότερη η μνήμη. Γι’ αυτό οι σωστές τεχνικές εκμάθησης περιλαμβάνουν tests, επειδή το να κοιτάζεις απλά την πληροφορία δεν είναι αρκετό: η εκμάθηση χρειάζεται προσπάθεια ανάκλησης.

8. Η μάθηση εξαρτάται ιδιαίτερα από το περιβάλλον

Έχεις ποτέ παρατηρήσει πως όταν μαθαίνεις κάτι σε ένα περιβάλλον, όπως μια τάξη, δυσκολεύεσαι να το ανακαλέσεις όταν αλλάζει αυτό το περιβάλλον;

Αυτό συμβαίνει επειδή η μάθηση εξαρτάται ιδιαίτερα από το πώς και που το κάνεις: εξαρτάται από το ποιος είναι εκεί, τι είναι δίπλα σου και το πώς μαθαίνεις.

Έχει αποδειχθεί πως η οι άνθρωποι έχουν καλύτερη μακροπρόθεσμη εκμάθηση όταν εκτίθενται σε διαφορετικούς τρόπους ή σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Όταν η μάθηση είναι υψηλά εξαρτώμενη από το περιβάλλον, τότε δεν μεταδίδεται καλά ή κολλάει όσο περνούν τα χρόνια.

9. Μνήμη, επαναφόρτωση

Αν θες να μάθεις ποδόσφαιρο, είναι καλύτερο τη μία εβδομάδα να μαθαίνεις να σουτάρεις, την επόμενη εβδομάδα να ντριμπλάρεις, την επόμενη εβδομάδα να κοντρολάρεις κλπ; Ή θα σουτάρεις, θα ντριμπλάρεις και θα κοντρολάρεις κάθε μέρα;

Έχει αποδειχθεί πως για μακροπρόθεσμη απομνημόνευση, οι μνήμες ανακαλούνται πιο εύκολα όταν η μάθηση αναμειγνύεται. Αυτό αληθεύει τόσο για την κινητική μάθηση, όπως το ποδόσφαιρο, όσο και για τη δηλωτική μνήμη, όπως του ‘ποια είναι η πρωτεύουσα της Βενεζουέλας;’ (για να μη γκουγκλάρεις, είναι το Καράκας).

Το πρόβλημα με αυτό τον τρόπο εκμάθησης είναι ο χειρότερος τρόπος για να ξεκινήσεις. Αν προπονηθείς στα σουτ και γρήγορα αλλάξεις σε ντρίμπλα, θα ‘ξεχάσεις’ πώς να σουτάρεις. Οπότε νοιώθεις πως τα πράγματα πάνε χειρότερα απ’ότι αν καθόσουν να μάθεις πώς να σουτάρεις πάλι και πάλι. Μακροπρόθεσμα όμως αυτού του είδους η αναμεμειγμένη μάθηση δουλεύει καλύτερα.

10. Η μάθηση είναι υπό τον έλεγχό σου

Το πρακτικό αποτέλεσμα αυτών των γεγονότων σχετικά με τη μνήμη είναι ότι συχνά υποτιμούμε πόσο έλεγχο έχουμε πάνω από τη δική μας μνήμη και την ανάκληση.

Για παράδειγμα, οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν πως, από τη φύση τους, μερικά πράγματα είναι δύσκολο να τα μάθεις οπότε και τα παρατάνε. Ωστόσο, τεχνικές όπως το να χρησιμοποιείς διαφορετικά περιβάλλοντα, να εναλλάσσεις εργασίες και να δημιουργείς συνθήκες δύσκολης επανακατασκευής μνημών μπορεί να βοηθήσει στην ώθηση απομνημόνευσης.

Οι άνθρωποι επίσης τείνουν να πιστεύουν πως το παρελθόν είναι καθορισμένο και τελειωμένο, δεν μπορεί να αλλάξει. Το πώς ανακαλούμε όμως το παρελθόν και το τι σκεφτόμαστε γι’ αυτό μπορεί να αλλάξει. Με την ανάκληση μνημών με διαφορετικούς τρόπους μπορεί να μας βοηθήσει να επανερμηνεύσουμε το παρελθόν και να ανοίξουμε νέα μονοπάτια για το μέλλον. Για παράδειγμα, μελέτες έχουν αποδείξει πως οι άνθρωποι μπορούν να ξεπεράσουν επώδυνες αρνητικές αναμνήσεις με το να εστιάζουν σε πιο θετικές.

Εν πάση περιπτώσει, η μνήμη και η ανάκλησή της δεν είναι τόσο φτωχή όπως φανταζόμαστε. Μπορεί να μην δουλεύει σαν ηλεκτρονικός υπολογιστής αλλά ακριβώς αυτό είναι που κάνει πιο συναρπαστική την κατανόηση της και την εμπειρία της.

Πηγή: http://www.spring.org.uk/2012/10/how-memory-works-10-things-most-people-get-wrong.php

Αγοραφοβία – Συμπτώματα και θεραπεία

Η Αγοραφοβία ορίζεται ως ο φόβος ανοιχτών χώρων αλλά αυτή η περιγραφή μπορεί να είναι παραπλανητική. Οι αγοραφοβικοί φοβούνται το άγχος που μπορεί να προκληθεί από διάφορες καταστάσεις και περιβάλλοντα, όπως το σχολείο, ο εργασιακός χώρος ή άλλα μερη εκτός οικίας. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αγοραφοβία βιώνουν έντονο φόβο μήπως παγιδευτούν και δεν μπορούν να ξεφύγουν από συγκεκριμένες καταστάσεις. Προκειμένου να αποφύγουν  να βιώσουν τέτοια αισθήματα πανικού, τα άτομα με αγοραφοβία μπορεί να αποφύγουν εντελώς τέτοιες καταστάσεις και να κλείνονται εντελώς στο σπίτι σε πολλές περιπτώσεις.

Οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν πως η αγοραφοβία είναι το να φοβάσαι να αφήσεις το σπίτι σου αλλά μπορεί να εμπεριέχει το φόβο του να μένεις μόνος στο σπίτι, το φόβο μικρών δωματίων, ασανσέρ, αυτοκινήτων, λεωφορείων, αεροπλάνων, γεφυρών, πλοίων και καταστημάτων με πολύ κόσμο.

Τα άτομα με αγοραφοβία αποφεύγουν τέτοιες καταστάσεις και παρουσιάζουν αλλαγές στη συμπεριφορά τους που βοηθούν αυτή την αποφυγή. Αν το πέρασμα από γέφυρες πυροδοτεί το άγχος, τότε μπορεί να σχεδιάσει εναλλακτικές διαδρομές έτσι ώστε να αποφύγει δρόμους με γέφυρες, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα ταξιδεύει πολύ περισσότερο. Το άγχος που πυροδοτείται από πολυπληθή καταστήματα μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο να σταματήσει να βγαίνει έξω με φίλους. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτές οι αποφευκτικές συμπεριφορές μπορεί να οδηγήσουν το άτομο να παραμείνει σπίτι και ουσιαστικά να γίνει έγκλειστος προκειμένου να αποφύγει να παγιδευτεί σε καταστάσεις που το πυροδοτούν τέτοια άγχη.

Ενας πιο ακριβής ορισμός της αγοραφοβίας θα μπορούσε να είναι τόσο μία φοβία όσο και μία αγχώδης διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αποφυγή καταστάσεων που πυροδοτούν αγχωτικές αντιδράσεις.

Υπολογίζεται πως περίπου το ένα τρίτο των ατόμων που πάσχουν από διαταραχή πανικού θα αναπτύξουν και αγοραφοβία. Ενώ η διαταραχή πανικού και η αγοραφοβία έχουν παρόμοια συμπτώματα όπως ο φόβος, το άγχος και κρίσεις πανικού, το DSM τα ταξινομεί ως διαφορετικές διαταραχές. Οι ειδικοι προτείνουν πως η διαταραχή πανικού προηγείται της εμφάνισης αγοραφοβίας.

Συμπτώματα της αγοραφοβίας

Τα άτομα με αγοραφοβία:

• Συχνά βιώνουν καταθλιπτική διάθεση και εκδηλώνουν ασχώδεις ή φοβισμένες συμπεριφορές.
• Βιώνουν άγχος σχετικά με μέρη ή καταστάσεις που μπορεί η διαφυγή να είναι δύσκολη και μπορεί να υποφέρουν από κρίσεις πανικού.
• Συνήθεις προβληματικές καταστάσεις συμπεριλαμβανομένων την ύπαρξη έξω από το σπίτι, ταξίδια με αυτοκίνητο, το πέρασμα γεφυρών ή τα πλήθη.

Πριν από τη διάγνωση, ο ειδικός πρέπει να αποκλείσει άλλες διαταραχές όπως συγκεκριμένες φοβίες, κοινωνικές φοβίες και διαταραχή μετατραυματικού στρες

Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας μπορεί να είναι έντονα, τρομακτικά και ενοχλητικά. Εξαιτίας αυτού, η διαταραχή μπορεί να εξελιχθεί τάχιστα από απλές αποφευκτικές συμπεριφορές σε σε σοβαρές συνέπειες στη ζωή του ατόμου και στην ικανότητα να λειτουργεί. Ευτυχώς, η θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε καλά αποτελέσματα. Οι στρατηγικές ψυχοθεραπείας, μερικές φορές ορισμένα φάρμακα ικανότητες αντιμετώπισης και τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν αυτούς που υποφέρουν από αυτή τη διαταραχή να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα συμπτώματά τους.

Οι 3 τύποι των διαταραχών προσωπικότητας

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι διαταραχών προσωπικότητας.

Κάθε ένας από τους τρεις τύπους – ή «συμπλέγματα» με την ψυχιατρική έκφραση – περιέχει διαφορετικές διαταραχές.

Οσο θα διαβάζεις θα μπορείς να δεις τη σύνδεση μεταξύ των τύπων ή συμπλεγμάτων.

Τύπος Α: Εκκεντρικός ή παράξενος

1. Σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας
   Ένα άτομο με παντελή έλλειψη ενδιαφέροντος για κοινωνικές σχέσεις.
   Ζει μόνο ή έχει πολύ μοναχική ζωή.
   Είναι συνήθως κρύο, απαθές και μυστικοπαθές.
   Είναι πολύ δύσκολο να το προσεγγίσεις συναισθηματικά: αποφεύγουν όλα τα συναισθήματα, είτε θετικά είτε αρνητικά.
   Αν μπορέσεις να το προσεγγίσεις περισσότερο θα ανακαλύψεις πως έχουν πλούσια φαντασιακή εσωτερική ζωή.
2. Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας
   Ένα πολύ ανήσυχο κοινωνικά άτομο που έχει επίσης κι άλλες παράξενες ή εκκεντρικές πεποιθήσεις.
   Για παράδειγμα, μπορεί να επιδοκιμάζει παραφυσικές ή δεισιδαίμονες πεποιθήσεις.
   Μπορεί να χρησιμοποιεί περίεργα σχήματα λόγου και να ντύνεται ασυνήθιστα.
   Μπορεί επίσης να βιώνει παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις – ίσως να πιστεύει ότι μπορεί να διαβάσει το μυαλό των άλλων ανθρώπων.
   Είναι δύσκολο να προσεγγίσεις αυτό τον τύπο της περσόνας λόγω της φυσικής του καχυποψίας για τους άλλους.
3. Παρανοϊκή διαταραχή προσωπικότητας
   Ένα παρανοϊκό άτομο είναι εξαιρετικά δύσπιστο απέναντι στους άλλους.
   Είναι πολύ ευαίσθητο και ψάχνει πάντα για πράγματα που επιβεβαιώνουν τους χειρότερους φόβους του: αυτό είναι πάντα εκεί για να του κάνει κακό.
   Υποθέτει πως οι άλλοι είναι εχθρικοί, είναι μνησίκακο και δυσκολεύεται να έχει συναισθηματικές συνδέσεις με άλλους.

Τύπος Β: Συναισθηματικός, δραματικός (θεατρικός) ή αλλοπρόσαλλος

1. Οριακή διαταραχή προσωπικότηταςΈνα ιστορικό ασταθών σχέσεων χαρακτηρίζει το άτομο που έχει οριακή διαταραχή προσωπικότητας.
   Αυτό οφείλεται εν μέρει στα ασταθή και παρορμητικά συναισθήματά του.
   Το άτομο με οριακή διαταραχή, τη μία στιγμή μπορεί να εξιδανικεύσει κάποιον και την επόμενη να τον μισήσει.
   Το άτομο με ΟΔΠ τρομοκρατείται στην ιδέα της εγκατάλειψης και έχουν μια πολύ ασυνήθιστη και διεστραμμένη αίσθηση της ταυτότητάς τους.
   Μπορεί επίσης να έχει κατάθλιψη και να κάνει κατάχρηση ουσιών ή να κάνει επικίνδυνα πράγματα.
2. Αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότηταςΣυνήθως δεν έχει κανένα σεβασμό για τα αισθήματα και τις αποφάσεις των άλλων.
   Πιθανόν να έχει ιστορικό εγκληματικής ή παρορμητικής και οριακά παράνομης συμπεριφοράς.
   Θεωρεί τον εαυτό του αδέσμευτο από κοινωνικούς κανόνες και πρότυπα.
   Συχνά το παρομοιάζουμε με αυτό που πιστεύουμε ως ψυχοπαθή.
3. Οιστριονική διαταραχή προσωπικότηταςΤο άτομο με οιστριονική διαταραχή προσωπικότητας λατρεύει να τραβάει την προσοχή επάνω του.
   Του αρέσει να φλερτάρει, να είναι δραματικό και ενθουσιώδες.
   Επιθυμεί πάνω απ’ όλα την έγκριση των άλλων.
   Υπερβάλλει συναισθηματικά, αυτοπροβάλλεται και πιθανόν να γίνεται χειριστικό με τους άλλους για να κερδίσει αυτό που θέλει.
4. Ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότηταςΟ νάρκισσος είναι πεπεισμένος για την υπεροχή έναντι των άλλων.
   Φυσικά λοιπόν εμφανίζεται αλαζονικός και φαντασμένος.
   Ταυτόχρονα είναι ζηλιάρης: θέλει δύναμη, πρεστίζ και θαυμασμό.
   Είναι αυτονόητο ότι είναι εξαιρετικά εγωκεντρικό άτομο.

Τύπος Γ: Φοβισμένος ή αγχώδης

1. Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότηταςΜία από τις πιο γνωστές διαταραχές προσωπικότητας. Το άτομο με OCD είναι συνήθως τελειομανές και παράλληλα πολύ φοβισμένο ή αγχωμένο.
   Θέλει να έχει τον έλεγχο και του είναι πολύ δύσκολο να χαλαρώσει.
   Σχεδιάζει τα πάντα έως την τελευταία λεπτομέρεια.
   Πολλές φορές πραγματοποιεί τελετουργικά για να μπορέσει να διαχειριστεί τους φόβους του (ελέγχει αν είναι κλειστός ο φούρνος, αν είναι οι πόρτες κλειδωμένες κοκ).
2. Εξαρτητική διαταραχή προσωπικότηταςΑυτό το άτομο εξαρτάται ιδιαίτερα από τους άλλους.
   Αυτή η εξάρτηση είναι τόσο δυνατή που του είναι πολύ δύσκολο να οδηγηθεί σε οποιουδήποτε είδους ανεξάρτητη ζωή.
3. Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότηταςΘέλει πολύ να είναι κοντά με άλλους αλλά το βρίσκει πολύ δύσκολο.
   Θεωρεί τον εαυτό του κοινωνικά αδέξιο και φοβάται την ταπείνωση και την απόρριψη.
   Αυτός ο φόβος το οδηγεί στην αποφυγή κοινωνικών συναναστροφών λόγω του φόβου ακραίου εξευτελισμού.

Αυτές είναι οι κύριες ταξινομήσεις διαταραχών προσωπικότητας στο Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης – άλλες ταξινομήσεις διαταραχών προσωπικότητας είναι διαθέσιμες.

Πηγή: http://www.spring.org.uk/2016/05/spot-3-types-personality-disorder.php

Cocktail Party Effect

Για τους ψυχολόγους το «cocktail party effect» είναι η εντυπωσιακή και υποτιμημένη ικανότητα να συντονίζουμε την προσοχή μας σε μία μόνο φωνή μέσα σε ένα πλήθος. Όταν βαριόμαστε τον συνομιλητή μας σ’ ένα πάρτι, χρησιμοποιούμε ένα πολύ έξυπνο τέχνασμα: αφήνουμε την ακουστική μας προσοχή να περιπλανηθεί στο δωμάτιο.

Ισως αυτοί που κρυφακούν κατ’ εξακολούθηση γνωρίζουν καλύτερα απ’ όλους πόσο ιδιαίτερη είναι αυτή η ικανότητα. Ακόμα κι αυτοί όμως μπορεί να εκπλαγούν – και να ανησυχήσουν – με το πόσα μπορούμε να χάσουμε από τις φωνές που αποφασίζουμε να μην ακούσουμε.

Κλείσε τα μάτια σου και συγκεντρώσου

Η ικανότητά μας να ξεχωρίζουμε τη μία συζήτηση από την άλλη αποδείχτηκε με πολύ ωραίο τρόπο σε μία κλασσική μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον Colin Cherry στο Imperial College London (1953). Ο Cherry χρησιμοποίησε μία απλή μέθοδο, παίζοντας δύο διαφορετικά μηνύματα σε ανθρώπους την ίδια χρονική στιγμή, κάτω από διάφορες συνθήκες. Κάνοντάς το, ανακάλυψε το πόσο καλοί είμαστε στο να φιλτράρουμε το τι ακούμε.

Στο πρώτο σετ πειραμάτων έπαιζε δύο διαφορετικά μηνύματα που ακούγονταν και από τα δύο αυτιά του ίδιου προσώπου, ζητώντας από τους συμμετέχοντες να ‘παρακολουθήσουν’ το ένα από τα δύο μηνύματα που άκουγαν με το να το εκφωνούν δυνατά και μετέπειτα με το να το γράφουν.

Για να ολοκληρώσουν αυτή την εργασία, αναφέρει ο Cherry, οι συμμετέχοντες έπρεπε να κλείσουν τα μάτια τους και συγκεντρωθούν πάρα πολύ. Όταν το έκαναν μπορούσαν, με προσπάθεια, και ακούγοντας τα κομμάτια ξανά και ξανά, να διαχωρίσουν τα μηνύματα μεταξύ τους.

Με τα δύο ηχητικά να είναι παρόντα ταυτόχρονα, καθώς το ίδιο πρόσωπο στεκόταν μπροστά τους και έλεγε δύο διαφορετικά πράγματα την ίδια στιγμή, η εργασία φαινόταν πολύ δύσκολη αλλά ακόμα κι έτσι εφικτή. Πιέζοντας τους συμμετέχοντες περισσότερο, ο Cherry ανακάλυψε πως μπορούσε να μπερδέψει τους ακροατές μόνο με το να έχουν και τα δύο μηνύματα εντελώς παράλογες κοινοτοπίες. Μόνο τότε οι συμμετέχοντες δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τα μηνύματα μεταξύ τους.

Σε ακούω δυνατά και καθαρά

Η πραγματική έκπληξη ωστόσο ήρθε στο δεύτερο σετ πειραμάτων. Σ’ αυτά ο Cherry τροφοδοτούσε ένα μήνυμα στο αριστερό αυτί και ένα στο δεξί αυτί – και αυτή τη φορά τα μηνύματα ήταν ηχογραφημένα από το ίδιο πρόσωπο.

Ξαφνικά οι συμμετέχοντες βρήκαν αυτή την εργασία απίθανα εύκολη. Πράγματι πολλοί ξαφνιάστηκαν από το πόσο εύκολα και με ακρίβεια μπορούσαν να επικεντρωθούν είτε στο ένα είτε στο άλλο μήνυμα και ακόμα, να μπορούν να εναλλάσσονται  ανάμεσα στα δύο. Πλέον δεν χρειαζόταν να κλείσουν τα μάτια και να σφίξουν το μέτωπο τους – ήταν πολύ ευκολότερο.

Αυτό που βίωναν οι συμμετέχοντες είναι πολύ κοντινότερο σε αυτό που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι όταν επιλέγουν μία συζήτηση μέσα στο πλήθος. Σε μία συγκέντρωση οι άνθρωποι είναι ολόγυρά μας και οι συζητήσεις τους έρχονται από πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις. Φαίνεται πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την πληροφορία και να απορρίψουμε τα πάντα εκτός από αυτό που μας ενδιαφέρει.

Με συγχωρείτε, τι λέγατε;

Παρόλο που είμαστε φανταστικά καλοί στο να συγχρονιζόμαστε σε μία συζήτηση μεταξύ πολλών, φαίνεται πως μπορούμε να αφομοιώσουμε πολύ μικρή πληροφορία από τις συζητήσεις που απορρίπτουμε. Είναι εκείνο το σημείο που μπορούμε να ντροπιαστούμε.

Ο Cherry ανακάλυψε ότι οι συμμετέχοντες πήραν απροσδόκητα λίγη από την πληροφορία που τους δινόταν από το ‘αυτί που απέρριπτε’,  συχνά αποτυγχάνοντας να επισημάνουν ακόμα και  κραυγαλέες αλλαγές στο μήνυμα που δεν πρόσεχαν. Όταν ρώτησε τους συμμετέχοντες έπειτα:

• Δεν μπορούσαν να επισημάνουν μια απλή φράση από το αυτί που απέρριπταν.
• Δεν ήταν σίγουροι/ες αν η γλώσσα που άκουγαν από το αυτί που απέρριπταν ήταν Αγγλικά.
• Απέτυχαν να επισημάνουν πότε άλλαξε σε Γερμανικά.
• Οι περισσότεροι/ες δεν μπορούσαν να επισημάνουν πότε η ομιλία στο αυτί που απέρριπταν έπαιζε αντίστροφα (αν και μερικοί/ες ανέφεραν πως ακουγόταν κάπως παράξενα).

Καθ’ όλη τη διάρκεια των διαφορετικών συνθηκών που δοκιμάστηκαν υπήρχαν μόνο δύο διαστάσεις ομιλίας στο αυτί που απέρριπταν και που μπορούσαν οι συμμετέχοντες να αναγνωρίσουν αξιόπιστα. Η πρώτη ήταν όταν η ομιλία συγκρινόταν με έναν τόνο, η δεύτερη όταν ο ομιλητής άλλαζε ξαφνικά από άντρα σε γυναίκα.

Αυτό δεν προμηνύει κάτι καλό για τους ανθρώπους που έχουν τη συνήθεια να αποσυντονίζονται από συζητήσεις που χάνουν ενδιαφέρον (ξέρεις πολύ καλά ποιος είσαι!). Αν πραγματικά ακούς κάποιον άλλο, είναι πιθανό να μην ακούσεις λέξη από αυτά που σου λένε απευθείας. Μια μελέτη έδειξε πως τα 2/3 των ανθρώπων  δεν επισημαίνουν καν το όνομά τους, όταν αυτό ‘περνάει αθόρυβα’ μέσα από μία συζήτηση που δεν προσέχουν.

Σας προειδοποιήσαμε!!!

Found on: http://www.spring.org.uk/2009/03/the-cocktail-party-effect.php

14 Σημάδια Ψυχολογικής και Συναισθηματικής Χειραγωγησης

ή πως να εντοπίσετε έναν χειριστικό άνθρωπο.

Η ψυχολογική χειραγωγηση μπορεί να οριστεί ώς η άσκηση αθέμιτης επιρροής μέσα από την ψυχική παραμόρφωση και τη συναισθηματική εκμετάλλευση με σκοπό την απόκτηση εξουσίας, ελέγχου, οφελών και/ή προνομίων εις βάρος του θύματος.

Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση ανάμεσα στην υγιή κοινωνική επιρροή και την ψυχολογική χειραγώγηση. Η υγιής κοινωνική επιρροή συμβαίνει μεταξύ των περισσοτέρων ανθρώπων και είναι μέρος του καθημερινού πάρε-δώσε των εποικοδομητικών σχέσεων. Στην ψυχολογική χειραγώγηση, ένα άτομο χρησιμοποιείται προς όφελος του άλλου. Ο χειριστικός δημιουργεί σκόπιμα μια ανισορροπία εξουσίας και εκμεταλλεύεται το θύμα με σκοπό να εξυπηρετήσει αυτά που έχει κατα νου.

Παρακάτω είναι μια λίστα των δεκατεσσάρων “κόλπων” χειραγώγησης που οι άνθρωποι συχνά χρησιμοποιούν για να εξωθήσουν τους άλλους σε μειονεκτική θέση, η οποία είναι απόσπασμα από το βιβλίο: «Πώς να χειριστείτε με επιτυχία Χειριστικούς ανθρωπους”. Δεν έχει σκοπό να ειναι ένας πλήρης κατάλογος, αλλά μάλλον μια συλλογή από λεπτά αλλά και έντονα παραδείγματα εξαναγκασμού. Δεν είναι απαραίτητο πως ο καθένας που ενεργεί με τους ακόλουθους τρόπους μπορεί να προσπαθεί σκόπιμα να σας χειραγωγήσει. Μερικοί άνθρωποι έχουν απλά πολύ κακές συνήθειες. Ανεξάρτητα από αυτό, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτές τις συμπεριφορές σε καταστάσεις όπου διακυβεύονται τα δικαιώματα, τα συμφέροντα και η ασφάλειά σας.

1. Πλεονέκτημα έδρας
   Ο χειριστικός μπορεί να επιμείνει να γνωριστείτε και να αλληλεπιδράσετε σε κάποιον φυσικό χώρο που μπορεί να ασκήσει περισσότερη κυριαρχία και έλεγχο. Αυτός ο χώρος μπορεί να είναι το γραφείο του, το σπίτι του, το αυτοκίνητό του ή άλλοι χώροι που νοιώθει ως ιδιόκτητους και οικείους (και εσείς υστερείτε).
2. Σας αφήνει να μιλήσετε πρώτοι έτσι ώστε να δημιουργήσει μια βάση και να ψάξει για αδυναμίες
   Πολλοί πωλητές το κάνουν όταν σας προσεγγίζουν. Ρωτώντας γενικές και διερευνητικές ερωτήσεις, δημιουργούν μια βάση σχετικά με το τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς σας, απ’όπου μπορούν στη συνέχεια να αξιολογήσουν τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες σας. Αυτό ο τύπος ερωτηματολογίου με κρυφή ατζέντα μπορεί να εμφανιστεί επίσης στο χώρο εργασίας σας ή στις διαπροσωπικές σας σχέσεις.
3. Χειραγώγηση περιστατικών
   Παραδείγματα: Ψέμματα. Δημιουργία δικαιολογιών. Διπροσωπία. Κατηγορία τυ θύματος ότι προκαλούν τη δική τους θυματοποίηση. Παραμόρφωση της αλήθειας. Στρατηγική αποκάλυψη ή απόκρυψη σημαντικών πληροφοριών. Υπερβολή. Υποτίμηση. Μονόπλευρη προκατάληψη ενός θέματος.
4. Κατακλυσμός από γεγονότα και στατιστικές
   Μερικά άτομα απολαμβάνουν το “πνευματικό bullying” τεκμηριώνοντας ότι είναι οι ειδικοί και οι περισσότεροι γνώστες σε ορισμένους τομείς. Μπορούν να σας εκμεταλλευτούν προβάλλοντας καταγγελόμενα γεγονότα, στατιστικά και άλλα στοιχεία που μπορεί να μη γνωρίζεις καλά. Αυτό μπορεί να συμβεί σε πωλήσεις και σε οικονομικές καταστάσεις, σε επαγγελματικές συζητήσεις και διαπραγματεύσεις καθώς και σε σχεσιακές και κοινωνικές λογομαχίες. Με τεκμήριο τη δύναμη του ειδικού απέναντί σας, ο χειριστικός ελπίζει να πιέσει εσάς ή την ατζέντα του πιο πειστικά. Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτή την τεχνική για κανέναν άλλο λόγο παρά για να έχετε την αίσθηση της πνευματικής τους ανωτερότητας.
5. Σας συναρπάζει με γραφειοκρατία και διαδικασίες
   Ορισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν γραφειοκρατία – χαρτοκρατία, διαδικασίες, νόμους και κανονισμούς, επιτροπές και άλλα εμπόδια για να διατηρήσουν τη θέση και τη δύναμή τους όσο κάνουν τη ζωή σας δύσκολη. Αυτή η τεχνική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καθυστερήσουν τη διερεύνηση και την αναζήτηση της αλήθειας, να κρύψουν ατέλειες και αδυναμίες καθώς και για αποφυγή ελέγχων.
6. Υψώνουν τον τόνο της φωνής τους και προβάλλουν αρνητικά συναισθήματα
   Μερικοί άνθρωποι υψώνουν τον τόνο της φωνής τους κατά τη διάρκεια συζητήσεων ως μορφή επιθετικής χειραγώγησης. Υποθέτουν πως αν υψώσουν τη φωνή τους ή αν πρβάλλουν αρνητικά συναισθήματα, θα υποταχθείτε στον εξαναγκασμό τους και θα τους δώσετε αυτό που θέλουν. Η επιθετική φωνή συχνά συνδυάζεται με ισχυρή στάση σώματος όπως η ορθοστασία ή χειρονομίες ενθουσιασμού για να αυξήσει τον αντίκτυπο.
7. Αρνητικές εκπλήξεις
   Αρκετοί άνθρωποι χρησιμοποιούν αρνητικές εκπλήξεις για να σας θέσουν εκτός ισορροπίας και έτσι να αποκτήσουν ψυχολογικό πλεονέκτημα. Αυτές μπορεί να κυμαίνονται από μία χαμηλή σύγχυση σε μία κατάσταση διαπραγμάτευσης έως μια ξαφνική ειδικότητα που δεν μπορείτε να γλυτώσετε και να δώσετε με κάποιο τρόπο. Τυπικά, οι απροσδόκητες αρνητικές πληροφορίες έρχονται χωρίς προειδοποίηση, οπότε έχετε ελάχιστο χρόνο να προετοιμαστείτε και να αντιμετωπίσετε την κίνησή τους. Ο χειριστικός μπορεί να ζητήσει πρόσθετες παραχωρήσεις από μέρους σας για να συνεχίσει να δουλεύει μαζί σας.
8. Σας δίνουν λίγο ή καθόλου χρόνο να αποφασίσετε
   Κοινή τακτική πωλήσεων και διαπραγματεύσεων, όπου ο χειριστικός σας πιέζει να πάρετε μια απόφαση προτού είστε έτοιμος/η. Εφαρμόζοντας πίεση και έλεγχο επάνω σας, ελπίζει ότι θα “σπάσετε” και θα ενδώσετε στις απαιτήσεις του επιτιθέμενου.
9. Αρνητικό χιούμορ σχεδιασμένο για να σας σπρώξει προς τις αδυναμίες σας και να σας αποδυναμώσει
   Μερικοί χειριστικοί αρέσκονται στο να κάνουν κριτικές παρατηρήσεις, που συχνά μεταμφιέζονται ως χιούμορ ή σαρκασμός, για να σας κάνουν να φαίνεστε κατώτεροι και ανασφαλείς. Μερικά παραδείγματα μπορούν να περιλαμβάνουν οποιαδήποτε ποικιλία σχολίων που συμπεριλαμβάνουν την εμφάνισή σας, το παλιό μοντέλο κινητού σας, το υπόβαθρο και τα διαπιστευτήριά σας, το γεγονός ότι αργήσατε δύο λεπτά και λαχανιασμένοι/ες. Με το να σας προσδίδουν άσχημη εικόνα και να σας κάνουν να αισθάνεστε άσχημα, ο επιτιθέμενος ελπίζει να επιβάλλει ψυχολογική ανωτερότητα απέναντί σας.
10. Σας κρίνουν και σας κατακρίνουν σταθερά για να νοιώσετε ανεπαρκείς.
    Ενώ η προηγούμενη συμπεριφορά ειναι διακριτική, όπου το αρνητικό χιούμορ χρησιμοποιείται ως κάλυμμα, εδώ ο χειριστικός αναμφισβήτητα τα βάζει μαζί σας. Με συνεχή γελοιοποίηση, απόρριψη και απόρριψη, ο χειριστικός σας διατηρεί εκτός ισορροπίας και αποκτά υπεροχή. Ο επιτιθέμενος προωθεί πάντα την εντύπωση πως πάντα κάτι πάει λάθος μ’εσάς και πως, δεν έχει σημασία πόσο σκληρά προσπαθείτε, είστε ανεπαρκής και ποτέ δε θα είστε αρκετά καλός/ή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χειριστικός εστιάζει στα αρνητικά χωρίς να παρέχει πραγματικές και εποικοδομητικές λύσεις ή σημαντικούς τρόπους βοήθειας.
11. Η Σιωπηρή Θεραπεία
    Μη ανταποκρινόμενος σκόπιμα σε εύλογες κλήσεις, μηνύματα κειμένου, emails ή άλλους τρόπους επικοινωνίας, ο χειριστικός παίρνει δύναμη κάνοντάς σας να περιμένετε και προτίθεται να βάλει αμφιβολία και αβεβαιότητα στο μυαλό σας. Η Σιωπηρή Θεραπεία είναι ένα παιχνίδι μυαλού όπου η σιωπή χρησιμοποιείται ώς μορφή μόχλευσης.
12. Προσποιούνται άγνοια
    Είναι η κλασσική τακτική “το παίζω χαζός”. Προσποιούμενος ότι καταλαβαίνει ή δεν καταλαβαίνει το τι θες, ο χειριστικός/παθητικά-ειθετικός να κάνετε κάτι που είναι δική του ευθύνη και να ιδρώσετε. Μερικά παιδιά χρησιμοποιούν αυτή την τακτική, προκειμένου να καθυστερήσουν, αναβάλλουν και να χειραγωγήσουν τους ενήλικες έτσι ώστε να κάνουν ότι δεν θέλουν να κάνουν τα ίδια. Μερικοί ενήλικες χρησιμοποιούν αυτή την τακτική επίσης, όταν έχουν κάτι να κρύψουν ή όταν έχουν μια υποχρέωση που θέλουν να αποφύγουν.
13. Δόλωμα ενοχής
    Παραδείγματα: Αδικαιολόγητες κατηγορίες. Στόχευση μαλακών σημείων στόχου. Καθιστά τον άλλο υπεύθυνο για την ευτυχία και την επιτυχία του ή για τη δυστυχία και την αποτυχία του. Στοχεύοντας στα αδύνατα σημεία και στις συναισθηματικές αδυναμίες του άλλου, ο χειριστικός εξαναγκάζει το θύμα του να υποκύπτει σε παράλογα αιτήματα και απαιτήσεις.
14. Θυματοποίηση
    Παραδείγματα: Υπερβολικά ή φαντασιακά προσωπικά ζητήματα. Υπερβολικά ή φανταστικά προβλήματα υγείας. Εξάρτηση. Συνεξάρτηση. Σκόπιμη αδυναμία για να αποσπάσει τη συμπάθεια και την εύνοια. Το παίζει αδύναμος, ανίσχυρος ή μάρτυρας.
    Ο σκοπός της χειραγωγικής θυματοποίησης είναι συχνά να εκμεταλλευτεί την καλή θέληση του άλλου, τις ενοχές του, την αίσθηση του καθήκοντος και της υποχρέωσης ή τα ένστικτα προστασίας και γαλούχησης, με σκοπό την απόσπαση παράλογων οφελών και παραχωρήσεων.

Πρωτοτυπο: https://www.psychologytoday.com/blog/communication-success/201510/14-signs-psychological-and-emotional-manipulation

Οριακη διαταραχη προσωπικοτητας: 8 κλασσικά σημάδια που πρέπει να γνωρίζεις…

…ή πως να υποψιαστείς ότι κάποιος μπορεί να πάσχει από οριακη διαταραχη προσωπικοτητας

• Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας πιστεύεται ότι επηρεάζει μεταξύ 1% και 6% του πληθυσμού.
• Είναι πιο συχνή στις γυναίκες από τους άνδρες.
• Το πιο αποκαλυπτικό σημάδι της οριακης διαταραχης προσωπικοτητας (BPD) είναι μια μακρά ιστορία αστάθειας στις προσωπικές σχέσεις. Αυτό οφείλεται εν μέρει σε ασταθή και παρορμητική συναισθήματα.
• Τη μία στιγμή οι άνθρωποι με οριακη διαταραχη προσωπικοτητας μπορεί να εξιδανικεύουν κάποιον και σύντομα να τον μισούν. Ως αποτέλεσμα τα άτομα με οριακη διαταραχη προσωπικοτητας συχνά έχουν πολύ έντονες σχέσεις με τους άλλους.

Οριακη διαταραχη προσωπικοτητας

Αυτά είναι 7 σημάδια του ατόμου με οριακή διαταραχή προσωπικότητας που πρέπει να προσεχτούν:

1. Εχει έντονο το φόβο εγκατάλειψης (ή του να μείνει μόνο), ο οποίος φόβος μπορεί να είναι είτε πραγματικός είτε φανταστικός.

2. Εχει την τάση να παίρνει ρίσκα και να εμπλέκεται σε επικίνδυνες καταστάσεις χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες και ειδικά όταν τα αποτελέσματα μπορεί να βλάψουν τον εαυτό του (π.χ. τροχαία ατυχήματα, έλλειψη σεξουαλικών προφυλάξεων ή κατάχρηση ουσιών).

3. Εχει προσπαθήσει (επιτυχώς ή ανεπιτυχώς) να αυτοτραυματιστεί ή να σκέφτεται την αυτοκτονία. Οι άνθρωποι με οριακή διαταραχή της προσωπικότητας συνήθως δεν προσπαθούν να αυτοκτονήσουν όταν αυτοτραυματίζονται. Περισσότερο εκφράζουν τα συναισθήματα του θυμού προς τον εαυτό τους ή προσπαθούν να αισθανθούν «κανονικοί».

4. Εχει ασταθή αίσθηση του εαυτού του. Οι άνθρωποι με οριακή διαταραχή της προσωπικότητας μπορεί συχνά να αισθάνονται ότι είναι διαφορετικά άτομα ανάλογα με το ποιον είναι εκείνη τη στιγμή. Συχνά περιγράφουν τα αισθήματα “χαμένος” και “άδειος”.

5. Κάνει παρανοϊκές σκέψεις και εκτός ορίων. Πιστεύει σε πράγματα που δεν είναι αληθινά ή μερικές φορές εκτός ορίων έτσι ώστε να φαίνεται ότι το πρόσωπο με οριακή διαταραχή προσωπικότητας δεν είναι πραγματικά εκεί.

6. Αισθάνεται έντονο και απότομο θυμό – ενδεχομένως για σχετικά ασήμαντα θέματα – και απαντά με σωματικές ενέργειες.

7. Τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας βιώνουν συχνά ένα είδος συναισθηματικού Roller Coaster. Ετσι, το έντονο άγχος θα μπορούσε να δώσει τη θεση του σε έντονη κατάθλιψη και στη συνέχεια σε άλλη ισχυρή συγκίνηση. Αυτές οι κρίσεις μπορεί να διαρκέσουν μερικές ώρες ή ακόμα και μερικές ημέρες.

Οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας συνήθως αναζητούν τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, προκειμένου να διαγνώσουν κάποιον με οριακή διαταραχή προσωπικότητας (υπάρχουν κάποια ελαφρώς διαφορετικά συστήματα και συναφείς διαγνώσεις).

Η ψυχολογική θεραπεία για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας συχνά περιλαμβάνει εκπαίδευση στη ρύθμιση των συναισθημάτων.

Μερικές φορές σε ανθρωπους με οριακή διαταραχή προσωπικότητας δίνονται αντικαταθλιπτικά κι αυτό επειδή συχνά υποφέρουν από κατάθλιψη ή άλλα ψυχικά προβλήματα, όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Η αιτία της πάθησης δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή. Ωστόσο, είναι πιθανός ένα συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων – όπως κάποιο περιβάλλον με πολλά προβλήματα ψυχικής υγείας.

Η πλειοψηφία των ανθρώπων μπορεί να ανακάμψει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας σε κάποιο βάθος χρόνου και με τη σωστή θεραπεία.

Πηγή: http://www.spring.org.uk/2015/02/borderline-personality-disorder-8-classic-signs-you-should-know.php

A tale of two brains

Ανοια: 9 προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει να γνωρίζουμε

Σχεδόν όλοι έχουμε πολύ μικρά περιστατικά αμνησίας περιστασιακά – συνήθως δεν είναι σημάδια άνοιας.

Αυτά είναι μερικά απολύτως φυσιολογικά προβλήματα μνήμης:

• Δεν μπορείς να θυμηθείς τη λέξη για κάτι.
• Ξεχνάς που έχεις αφήσει κάτι, ακόμα κι αν το άφησες πριν από λίγο.
• Πρέπει να σκεφτείς για λίγα λεπτά που έχεις παρκάρει το αυτοκίνητο.
• Αφού έχεις ανέβει τις σκάλες, ξεχνάς γιατί είσαι εκεί.
• Ξεχνάς κάτι σχετικά ασήμαντο που σου είπε κάποιος

Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε λοιπόν.

Η μνήμη επίσης επηρρεάζεται από κακό ύπνο, στρες και κατάθλιψη.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που νομίζουν ότι έχουν προβλήματα μνήμηες, στην πραγματικότητα δεν έχουν.

Ο λόγος είναι ότι συνήθως οι άνθρωποι που έχουν σοβαρά προβλήματα μνήμης συνήθως δεν το αντιλαμβάνονται.

Συνήθως είναι φίλοι και συγγενείς που προτείνουν σε ανθρώπους που έχουν προβλήματα μνήμης να το ελέγξουν.

Κάποια κάπως ανησυχητικά προβλήματα μνήμης που μπορείτε να προσέξετε είναι τα εξής:

• Να μη θυμάσαι το όνομα ενός στενού φίλου ή συγγενή.
• Συνήθως να τοποθετείς αντικείμενα πίσω σε λάθος θέση και να μη θυμάσαι ότι τα άφησες εκεί.
• Να ρωτάς κάποιον την ίδια ερώτηση μετά από μισή ώρα.
• Να έχεις πρόβλημα να αναγνωρίσεις λέξεις, πρόσωπα, σχήματα ή χρώματα.
• Να δυσκολεύεσαι να κινηθείς σε πολύ οικεία περιβάλλοντα, όπως η γειτονιά σου.
• Η δυσκολία να κάνεις πολλαπλές αυτοματοποιημένες εργασίες. Για παράδειγμα, ένας μάγειρας που αρχίζει να δυσκολεύεται να εκτελέσει μία πολύ οικεία συνταγή.
• Μεγάλη αλλαγή στην προσωπικότητα, όπως το να γίνει εσωστρεφής κάποιος που ήταμ εξωστρεφής και κοινωνικός.

Τα παραπάνω σημάδια είναι λίγο πιο ανησυχητικά αλλά θα μπορούσαν να είναι αποτέλεσμα στρες, κακού ύπνου ή θλίψης.

Τα ανησυχητικά σημάδια

Τα παρακάτω σημάδια ωστόσο είναι πιο σοβαρά και θα δικαιολογούσαν έναν ιατρικό έλεγχο:

• Να μην αναγνωρίζεις στενούς φίλους και συγγενείς.
• Να αποπροσανατολίζεσαι σχετικά με το χώρο και το χρόνο.
• Αδυαμία εξήγησης λειτουργίας ενός καθημερινού αντικειμένου – όπως μια τσαγιέρα.
• Κακή καθημερινή κρίση – όπως το να φοράς καλοκαιρινά μέσα στο χειμώνα.
• Απόλυτη αμνησία στο πως να εκτελείς καθημερινές εργασίες – όπως το να βάλεις ένα πλυντήριο.
• Να αφήνεις πράγματα σε περιέργα μέρη – όπως το να βάλεις μία τσάντα στο ψυγείο.
• Να μπερδεύεσαι με την οικογενειακή δομή. Για παράδειγμα να μην μπορείς να αντιστοιχίσεις το εγγόνι στη συγκεκριμένη οικογένεια.
• Να ζητάς κάτι που μόλις είχες – όπως μια κούπα καφέ.
• Να έχεις ζωηρές αναμνήσεις από την παιδική ηλικία αλλά παραπαίουσες μνήμες σχετικά με πολύ πρόσφατες οικείες αναμνήσεις.

Πηγή: http://www.spring.org.uk/2016/03/dementia-10-warning-signs-everyone-should-know.php