COVID-19 και η γάτα του Σρέντιγκερ (Schrödinger)
Ο Έρβιν Σρέντινγκερ (Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger, 12 Αυγούστου 1887 – 4 Ιανουαρίου 1961) ήταν Αυστριακός φυσικός. Ασχολήθηκε με τη Στατιστική φυσική, τη Θερμοδυναμική, την Ηλεκτροδυναμική, την Κοσμολογία, τη Βιολογία, τη Φιλοσοφία, αλλά κυρίως με την Κβαντική φυσική, ανακαλύπτοντας την περίφημη κυματική εξίσωση που φέρει το όνομά του. Τιμήθηκε μαζί με τον Πολ Ντιράκ (Paul Dirac, 1902-1984) με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής για τις εργασίες του πάνω στην ατομική θεωρία.
Η γάτα του Σρέντιγκερ είναι ένα νοητικό πείραμα που χαρακτηρίζεται και ως παράδοξο. Το σενάριο παρουσιάζει μια γάτα, η οποία μπορεί να είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή, με την κατάστασή της να συνδέεται με προηγούμενο τυχαίο γεγονός. Μια γάτα, μια φιάλη με δηλητήριο και μια ραδιενεργη πηγή τοποθετούνται σε σφραγισμένο κουτί. Αν ο εσωτερικός ελεγκτής ανιχνεύσει ραδιενέργεια (π.χ. μια διάσπαση ατόμου), η φιάλη θρυμματίζεται, ελευθερώνοντας το δηλητήριο που σκοτώνει τη γάτα. Αν όχι, η γάτα παραμένει ζωντανή. Η πιθανότητα είναι 50% ανα ώρα.
Αυτό σημαίνει ότι, αν δεν κοιτάξουμε στο κουτί, η γάτα θα βρίσκεται και στις δύο καταστάσεις, δηλαδή δυνητικά θα είναι ταυτόχρονα και νεκρή και ζωντανή πριν εμείς την παρατηρήσουμε. Βρισκόμαστε στην λεγόμενη «υπέρθεση και των δύο καταστάσεων», δηλαδή στην ουσία σε δύο σύμπαντα, ένα με νεκρή τη γάτα κι ένα με ζωντανή. Και το ερώτημα είναι τι από τα δύο πρέπει να πιστέψουμε; Τι ισχύει;
Αυτή την περίοδο βρισκόμαστε στην ίδια ακριβώς κατάσταση με τον COVID-19. Τελικά πρέπει να φοράμε μάσκα ή όχι; Γάντια; Σε ποια απόσταση κολλάει και με τι τρόπο; Πόσο παραμένει ζωντανός και σε ποια επιφάνεια; Πεθαίνει με την υψηλή περιβαλλοντική θερμοκρασία ή όχι; Αποκτά κάποιος ανοσία αφού νοσήσει και ιαθεί ή όχι; Και βέβαια πολλά άλλα ερωτήματα, που οδηγούν πολλούς ανθρώπους στην ερώτηση «Υπάρχει ή δεν υπάρχει ο ιός;».
Τι συμβαίνει τελικά με αυτή την απροσδιοριστία; Θα θέλαμε να γνωρίζουμε τι συμβαίνει πάντα κι αυτή η φάση μας το απαγορεύει…κι έχει και το θράσος να απειλεί (ή να μην απειλεί) τη ζωή μας. Από μία άλλη οπτική, παρατηρώντας κάτι το επηρεάζουμε συνεχώς, πχ αν φοραω γυαλιά ή όχι βλέπω το ίδιο αντικείμενο τελείως διαφορετικά απ΄ ότι αν τα αφαιρέσω. Και βέβαια θα αναρωτηθούμε «τι σχέση έχει το παράδοξο με μας;». Μα είμαστε συνέχεια αναγκασμένοι να βασιστούμε σε παράδοξα. Στην ουσία το παράδοξο δεν μας διδάσκει κάτι. Μας δίνει πιθανές εκδοχές. Συνήθως βλέπουμε τα πράγματα με ενα μοναδικό τρόπο. Όταν βλέπουμε κάτι αυτό γίνεται πραγματικότητα. Απ΄ τη στιγμή που παρατηρείς κάτι το ορίζεις κι όλας. Αλλά αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα να υπάρχουν και να λειτουργούν παράλληλα κι άλλες καταστάσεις που εμείς δεν βλέπουμε. Βρισκόμαστε όμως σε αυτή την ανασφάλεια επειδή ουσιαστικά αγγίζει ένα άλλο παράδοξο: τη ζωή και το θάνατο.
Εγώ τώρα που σου γράφω είμαι ζωντανός. Τη στιγμή που θα διαβάζεις τις γραμμές αυτές είμαι ακόμα ζωντανός ή μπορεί να είμαι και νεκρός. Έτσι είμαστε συγχρόνως και ζωντανοί και νεκροί ή δεν είμαστε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Όλα εξαρτώνται από τον παρατηρητή κι αυτός εξαρτάται από το μυαλό του και κατ’επέκταση στα μάτια του (και τα γυαλιά που φοράει ή όχι) ή από οποιαδήποτε άλλη αίσθηση χρησιμοποιεί για να αντιληφθεί τον κόσμο μαζί με τις εμπειρίες του.
Αυτό το παράδοξο συνοδεύει και ταυτίζεται με όλων των ειδών τις απώλειες που μπορεί να έχουμε ή να μην έχουμε στη ζωή μας. Σε ένα βαθμό έχει εκφραστεί από τον Φρόυντ με το δίπολο Έρως και Θάνατος. Στην ουσία όμως ο έρωτας μόνο το φόβο της μοναξιάς είναι σε θέση να ξορκίσει. Και στην ουσία ο θάνατος (στη φοβική του έκφανση) είναι μια απέραντη μοναξιά
Το πραγματικό λοιπόν ερώτημα είναι ένα: Θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε ακίνητοι σε μία βέβαιη αβεβαιότητα (η γάτα είναι και νεκρή και ζωντανή), με αποτέλεσμα μοιραία κάποια στιγμή στατιστικά να πεθάνει ή θα ενεργήσουμε; Κι αν ενεργήσουμε, πως θα ενεργήσουμε;
Με το να δούμε την κατάσταση με άλλο μάτι: Φυλαγόμαστε από τον θάνατο και ταυτόχρονα ζούμε. Δυνητικά είμαστε και ζωντανοί και νεκροί. Ας επιλέξουμε πως θέλουμε να ζούμε την κάθε μας στιγμή: ζωντανοί ή νεκροί; Φυλαγόμαστε από τον COVID-19 (και όχι μόνο) και ταυτόχρονα ζούμε. Όπως ακριβώς η γάτα του Σρέντιγκερ…
Related Posts
Δεν υπάρχει εμβόλιο για τις ψυχικές ασθένειες
Το 2020 είναι αναμφισβήτητα η χρονιά του COVID. Ξεκίνησε με άγνοια του...
COVID-19 και η γάτα του Σρέντιγκερ (Schrödinger)
Ο Έρβιν Σρέντινγκερ (Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger, 12 Αυγούστου 1887...