
Η ψυχολογία του χρήματος
Τι αποτρέπει τους ανθρώπους από το να πετύχουν οικονομικά και να έχουν συνεχόμενη ευημερία στις ζωές τους? Η απάντηση είναι γενικά εστιασμένη γύρω από την πεποίθηση ότι η οικονομική επιτυχία είναι απίθανη. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν υποσυνείδητα εμπόδια που τους αποτρέπουν από το να έχουν τον πλούτο και την αφθονία που τους αξίζει.
Αν έχεις περιοριστικές πεποιθήσεις σχετικά με τα χρήματα σε υποσυνείδητο επίπεδο, θα είναι δύσκολο να μετακινηθείς πέρα από τους οικονομικούς σου περιορισμούς επειδή το υποσυνείδητό σου θα χαλαρώνει τις προσπάθειες που καταβάλλεις για επιτυχία. Γι’ αυτό μερικοί άνθρωποι καταλήγουν να ζουν από λογαριασμό σε λογαριασμό όλη τους τη ζωή, επειδή σε κάποιο επίπεδο δεν πιστεύουν ότι είναι ικανοί για κάτι καλύτερο.
Σε συνειδητό επίπεδο οι περισσότεροι πιστεύουν ότι κάνουν ότι είναι δυνατό για να πετύχουν τους στόχους τους. Ωστόσο μπορεί να υπάρχει ένα υποσυνείδητο κομμάτι τους που δεν πιστεύει ότι μπορούν να πετύχουν. Οσο ένας άνθρωπος αποφεύγει αυτό το υποσυνείδητο κομμάτι τόσο περισσότερα εμπόδια θα συνεχίσουν να εμφανίζονται στην καθημερινότητά του.
Για παράδειγμα, σκεφτείτε όλους τους ανθρώπους που έχουν διαβάσει βιβλία του στυλ «Σκεφτείτε και γίνετε πλούσιος», έχουν παρακολουθήσει σεμινάρια κι ακόμα έχουν οικονομικά προβλήματα. Όλα αυτά που κάνουν αξίζουν τον κόπο, όμως συχνά δεν μπαίνουν στην «καρδιά» του ζητήματός τους, που συχνά περιλαμβάνει κάποιο τύπο περιοριστικής πεποίθησης.
Οι άνθρωποι έχουν πολλές διαφορετικές περιοριστικές πεποιθήσεις σχετικά με τα χρήματα. Μερικά από τα πιο κοινά είναι;
- Πρέπει να δουλέψεις σκληρά για να αποκτήσεις χρήματα
- Ποτέ δε θα γίνω πλούσιος
- Το να έχεις χρήματα δεν είναι πνευματικό
- Τα χρήματα είναι δύσκολα στη διαχείριση
- Τα λεφτά πάνε στα λεφτά
- Είναι πολύ αργά για να σκεφτώ να αποκτήσω πλούτο
- Δεν έχω αυτό το κάτι που χρειάζεται για να πετύχω
- Δεν μπορώ να είμαι επιτυχημένος επειδή οι γονείς μου δεν ήταν επιτυχημένοι
Αυτές οι πεποιθήσεις περιορίζουν τους ανθρώπους επειδή ψάχνουν απαντήσεις έξω από τους αυτούς, ενώ στην πραγματικότητα το κλειδί της ευημερίας βρίσκεται μέσα τους. Ο πλούτος δεν είναι αυτό που έχει ένας άνθρωπος. Είναι νοητική κατάσταση. Οι επιτυχημένοι άνθρωποι (από την οικονομική πλευρά) έχουν θετικές πεποιθήσεις σχετικά με τα χρήματα, τον πλούτο και την ευημερία. Αντιλαμβάνονται ότι ο πλούτος είναι εσωτερική εμπειρία.
Αντί να εστιάσουν σε όλους τους πιθανούς τρόπους να γίνουν πλούσιοι, πολλοί άνθρωποι σπαταλούν το χρόνο τους με το να φαντασιώνονται κάτι που δεν έχουν. Αναπτύσσεται ένα ενδιαφέρον μοτίβο, στο οποίο θυμώνουν ή κακιώνουν με την κατάσταση τους, το οποίο δημιουργεί ακόμα περισσότερα εμπόδια και περιορισμούς στη ζωή τους. Είναι πολύ πιο εύκολο να προχωράς στη ζωή όταν έρχεσαι από μια ειρηνική νοητική κατάσταση παρά όταν έρχεσαι με ένα θυμωμένο ή κακιασμένο νοητικό πλαίσιο.
Το πρώτο βήμα για την κατανόηση της δημιουργίας μοτίβων οικονομικής κατάστασης στο υποσυνείδητο ενός ανθρώπου είναι η εξερεύνηση της βαθύτερης φύσης στο πως αναπαριστά τα χρήματα.
Για παράδειγμα, ένα πρόσωπο με ζητήματα χρημάτων μπορεί να είχε γονείς που ζούσαν στη φτώχεια και υποσυνείδητα σχημάτισαν νοοτροπία «Καταθλιπτικής Εποχής». Ως εκ τούτου, μια υποσυνείδητη πεποίθηση αναπτύχθηκε ότι το πρόσωπο πρέπει να παλεύει συνέχεια οικονομικά, όπως έκαναν οι γονείς του. Ή μπορεί να είχε έναν γονιό που να του έλεγε συνέχεια ότι δεν μπορεί να πετύχει τίποτα και μοιραία να άρχισε να το πιστεύει.
Είναι πολύ συνηθισμένο για παιδιά να σχηματίζουν υποσυνείδητα περιοριστικές πεποιθήσεις για τα χρήματα και σε νεαρή ηλικία. Αυτές οι περιοριστικές πεποιθήσεις αναφέρονται σαν «αποτυπώματα» στο πεδίο του ΝευροΓλωσσικού Προγραμματισμού (NLP). Ένα αποτύπωμα είναι βασικά μια μνήμη που σχηματίστηκε σε νεαρή ηλικία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ρίζα τόσο για τις περιοριστικές όσο και για τις ενδυναμωτικές πεποιθήσεις που μπορεί να σχηματίσουμε ως παιδιά. Ορισμένες από τις πεποιθήσεις που μπορεί να αναπτύξουμε σε νεαρή ηλικία δεν είναι πάντα υγιείς και σχηματίζονται ως αποτέλεσμα μια τραυματικής ή συγκεχυμένης κατάστασης που έχουμε ξεχάσει. Το πώς βλέπουμε τον κόσμο συνειδητά και υποσυνείδητα σε χρηματικούς όρους είναι γενικά βασισμένο σε τέτοιες πεποιθήσεις.
Το να εντοπίσεις τις περιοριστικές πεποιθήσεις σου είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα. Αφού εντοπίσεις μερικά από τα υποσυνείδητα αποτυπώματα/πεποιθήσεις, μπορείς να χρησιμοποιήσεις διαφορετικές νευρογλωσσικές ή/και Συμβουλευτικές διαδικασίες για να ξεπεράσεις γρήγορα αυτά τα εμπόδια, έτσι ώστε να σου επιτραπεί να δεις και να βιώσεις όλες τις οικονομικές ευκαιρίες που είναι πραγματικά διαθέσιμες για σένα.
Πεποιθήσεις σχετικά με την δυνατότητα
Η πρωτεύουσα ψυχολογική διαφορά ανάμεσα σε αυτούς που τα καταφέρνουν καλά οικονομικά και σε αυτούς που δεν τα καταφέρνουν περιστρέφονται γύρω από τις πεποιθήσεις σχετικά με τις δυνατότητες. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν καν την οικονομική επιτυχία ως δυνατότητα. Δεν έχουν την ικανότητα να ανοιχτούν σε όλες τις δυνατότητες που είναι διαθέσιμες έτσι ώστε να πετύχουν ευημερία. Συχνά κολλάνε σε μία μηνιαία ρουτίνα και είναι απρόθυμοι να πάρουν ρίσκα ή να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό, επειδή φοβούνται ότι θα καταλήξουν χειρότερα απ’ ότι είναι ήδη. Αυτό που δεν συνειδητοποιούν αυτοί οι άνθρωποι είναι ότι για να προχωρήσεις μπροστά πολλές φορές χρειάζεται να κάνεις ένα βήμα πίσω.
Πολλοί εκατομμυριούχοι έχουν χρεοκοπήσει κάποια στιγμή στη ζωή τους και μετά, σε σύντομο χρονικό διάστημα, έχουν αλλάξει τελείως την οικονομική κατάσταση προς το καλύτερο. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι έχουν ξεκινήσει την επιχείρησή τους συχνά χάνοντας χρήματα στην αρχή. Ωστόσο, το κάνουν αυτό πιστεύοντας ότι η νέα τους επιχείρηση θα επεκταθεί στο σημείο που θα κερδίζουν ένα καλό μισθό έχοντας καλό καθαρό κέρδος.
Δεν χρειάζεται όλοι να κάνουν βήμα πίσω ή να παίρνουν ρίσκα για να προχωρήσουν, ωστόσο είναι σημαντικό να ανοίξεις τον εαυτό σου συνειδητά στην ιδέα του τι είναι πιθανό για σένα. Προκειμένου να αποδεχτείς την ιδέα πρέπει πρώτα να έχεις την ικανότητα να αλλάξεις την καθημερινή σου ρουτίνα κάνοντας κάτι διαφορετικό. Αυτό συμπεριλαμβάνει το να μάθεις πώς να βλέπεις τον κόσμο σου με τα μάτια της ευημερίας και της αφθονίας αντί της έλλειψης και της φτώχειας.
Δοκίμασε αυτό για μια στιγμή:
Σκέψου κάτι που θες και όλες τις δυνατότητες που έχεις για να το πετύχεις. Ρώτα τον εαυτό σου: «Τι είναι δυνατό?»
Σκέψου τώρα κάτι που δεν το έχεις και αλλά θες να το έχεις. Σκέψου όλους τους λόγους που δεν το έχεις και πως θα ήθελες να το έχεις.
Σημείωσε αυτούς που σε κάνουν να νοιώθεις καλά.
Πιθανότατα, η πρώτη δήλωση σε έκανε να νοιώσεις καλύτερα επειδή σχεδιάστηκε να επεκτείνει τα πλαίσια του υποσυνείδητου και του συνειδητού σου γύρω από τον πλούτο και την ευημερία. Είναι εκπληκτικό το τι μπορεί να συμβεί σε ένα πρόσωπο από τη στιγμή που θα αλλάξει τη στάση του και τις πεποιθήσεις του σχετικά με τις δυνατότητες. Μόλις οι άνθρωποι ξεκινούν να μετατοπίζουν τη σκέψη τους, ξεκινούν να βλέπουν αποτελέσματα σχεδόν αμέσως. Οι μετατοπίσεις μπορεί να είναι μικρές στην αρχή αλλά όσο συνεχίζουν να αποδέχονται το νέο τρόπο θετικής σκέψης τόσο ανοίγει ένας νέος «μαγικός» κόσμος.
Για παράδειγμα, πολλά χρόνια πριν ένας αριθμός Βιετναμέζων λαθρομεταναστών μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Πολλοί Αμερικανοι ανησύχησαν για την πίεση που θα δημιουργηθεί για την καλή διαβίωση και για διάφορες κρατικές υπηρεσίες. Παρεπιπτόντως, πολλοί από αυτούς τους Βιετναμέζους που ξεκίνησαν δική τους επιχείρηση τα κατάφεραν ιδιαίτερα καλά. Γιατί έγινε αυτό?
Μια προφανής απάντηση μπορει να είναι ότι οι Βιετναμέζοι προήλθαν από μία χώρα που αν έλεγαν το λάθος πράγμα μπορεί να τους πυροβολούσαν. Επειτα πήγαν στις ΗΠΑ, όπου το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να τους συμβεί ήταν ότι μπορεί κάποιος να τους τηλεφωνούσε και να τους ενοχλούσε επειδή δεν πλήρωσαν έναν λογαριασμό.
Αν έλθεις από έναν κόσμο που ο θάνατος είναι μια πραγματικότητα δευτερολέπτων σε ένα μέρος που οι επιλογές είναι ατελείωτες, τότε δεν υπάρχει λόγος να μη δοκιμάσεις τα πάντα. Αντί να είναι θυμωμένοι ή πικραμένοι που άφησαν τη χώρα τους, ήταν ευγνώμονες που ήταν ζωντανοί. Αντι να μουτρώνουν με μεμψιμοιρία, πολλοί από αυτούς υιοθέτησαν μια δημιουργική αντίληψη που περιστρεφόταν γύρω από την ερώτηση «Τι είναι δυνατό?»
Κατά πάσα πιθανότητα, όταν μετακινήθηκαν, δύο ή τρεις Βιετναμέζικες οικογένειες θα ζούσαν σε κάποιο περιορισμένο χώρο. Βρήκαν δουλειές με τον ελάχιστο μισθό και μάζευαν όλα τα χρήματά τους μαζί. Όταν είχαν αρκετά χρήματα μπορούσαν να αγοράσουν μια επιχείρηση και όλη η οικογένεια άρχισε να δουλεύει στην οικογενειακή επιχείρηση. Όταν η δουλειά άρχισε να πηγαίνει καλά μπορούσαν να αγοράσουν κάποιο ακίνητο. Επειτα θα μπορούσαν να αγοράσουν κι άλλο ακίνητο κ.λ.π.
Γι’ αυτούς τους Βιετναμέζους η επιτυχία ήταν η επιβεβαίωση του τι είναι δυνατόν, επειδή όλα ήταν δυνατά γι’ αυτούς. Το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν να βάλουν προτεραιότητα στο τι θέλουν και μετά να κατηγοριοποιήσουν τις διάφορες δυνατότητες για την επίτευξή τους. Αντί να νοιώθουν λύπηση για τους εαυτούς τους, παρέμειναν θετικοί και εστίασαν στον μακροπρόθεσμο στόχο τους για πλούτο και ευημερία σαν ακτίνα λέιζερ. Οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ότι θελήσουν. Το ερώτημα είναι: τι είναι πρόθυμοι να κάνουν για να πάρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα?
Ο πλούτος είναι νοητική κατάσταση
Πολύ συχνά οι άνθρωποι μπερδεύουν το ποιοι είναι με το πόσα χρήματα κερδίζουν. Είτε κάποιος κερδίζει 1.000.000€ είτε 10.000€/χρόνο, όλοι έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν κάποιο βαθμό οικονομικής αφθονίας στη ζωή τους.
Για παράδειγμα, όταν οι Ναζί πήραν την εξουσία στη Γερμανία, υπήρχαν πάρα πολλοί πλούσιοι άνθρωποι στην κοινωνία που είδαν τη ζωή τους να κομματιάζεται και οι ίδιοι να καταλήγουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Victor Frankl ή η Anna Frank ήταν σε καταστάσεις χείριστης φτώχειας, όμως στην πραγματικότητα είχαν άφθονη ζωή.
Στο «Νόημα της Ζωής», ο συγγραφέας Victor Frankl είπε ότι το μοναδικό πράγμα που έχει ένας άνθρωπος και που δεν μπορούν να του το πάρουν ποτέ είναι η στάση του.
«Εμείς που ζήσαμε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μπορούμε να θυμηθούμε τους ανθρωπους που περπατούσαν ανάμεσα στις καλύβες παρηγορώντας άλλους, δινοντας ακόμα και το τελευταίο κομμάτι ψωμί που είχαν. Αυτοί μπορεί να ήταν λίγοι σε αριθμό, αλλά ήταν επαρκής απόδειξη ότι όλα μπορείς να τα πάρεις από έναν άνθρωπο εκτός από ένα: Την τελευταία από τις ελευθερίες του, να επιλέξει τη δική του στάση σε οποιαδήποτε δεδομένη περίσταση, να επιλέξει το δικό του τρόπο».
Ο Frankl, ψυχολόγος, υιοθέτησε μια δημιουργική στάση που τον βοήθησε να επιβιώσει από το εφιάλτη των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Ηταν σε θέση να εκδηλώνει εσωτερική ευημερία εξασκώντας το δικαίωμα να το κάνει. Αυτή η ίδια στάση τον οδήγησε στο μονοπάτι του να πετύχει και να ζήσει μια πλούσια ζωή όταν βγήκε έξω.
Πλούτος και Αυτοεκτίμηση
Όταν φτάνεις να σκέφτεσαι σχετικά με την αφθονία, βοηθά το να καταλάβεις ότι είναι ένα προσόν που ρέει από μέσα μας. Είμαστε αγωγοί ευημερίας. Μόλις το συνειδητοποιήσουμε τότε θα ξεκινήσουμε να ταυτιζόμαστε με το γεγονός ότι είμαστε οι μόνοι που αποφασίζουμε που θα διοχετεύσουμε αυτό το προσόν. Ο Frankl το διέκρινε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Όλα τα υλικά του αγαθά του τα άρπαξαν, συμπεριλαμβανομένων και των παπουτσιών του. Το μόνο που του είχε μείνει ήταν η δυνατότητα να πιστεύει στον εαυτό του και να αποδεχθεί την ιδέα ότι ήταν ακόμα ένας καλός άνθρωπος, παρά το γεγονός ότι του τα είχαν πάρει όλα. Αυτή ήταν μια σημαντική διακριση που έκανε ο Frankl, επειδή το να έχει χρήματα δεν ήταν πλέον ερώτηση για την αυτοεκτίμησή του.
Τα χρήματα δεν καθορίζουν το ποιος είσαι, είναι απλά ένας πόρος. Αυτό που είναι πραγματικό σημαντικό είναι να έχεις μια ισχυρή εσωτερική αίσθηση του εαυτού σου. Τα χρήματα είναι απλώς ένα εξωτερικό στοιχείο. Από τη στιγμή που οι άνθρωποι σταματούν να εξισώνουν την αυτοεκτίμησή τους με τα χρήματα τότε οι πόρτες των δυνατοτήτων ανοίγουν διάπλατα γι’ αυτούς, επειδή είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν κι άλλα πράγματα. Από τη στιγμή που αρχίζουν να νοιώθουν καλύτερα με τον εαυτό τους, γίνονται λιγότερο φοβισμένοι και είναι ανοιχτοί στο να δοκιμάσουν κάτι εντελώς διαφορετικό.
Είναι θέμα του να ξεκαθαρίσεις τους οικονομικούς σου στόχους και στη συνέχεια να δηλώσεις μέσα σου: «Αυτό θέλω και υπάρχουν αρκετοί τρόποι να το επιτύχω. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες να το κάνω να συμβεί. Αν κάτι δεν λειτουργήσει, τότε θα δοκιμάσω κάτι άλλο».
Κι αν ο επόμενος τρόπος δεν δουλέψει, είναι απλά μια ανατροφοδότηση που χρειάζεσαι για να δοκιμάσεις κάτι άλλο. Δεν σημαίνει ότι είσαι μια αποτυχία ή ένα τραγικό πρόσωπο. Απλώς σημαίνει ότι υπάρχει κάτι εκεί έξω που θα λειτουργήσει κι αυτό το κάτι δεν είναι ακόμα μέσα σου. Παραμένεις το ίδιο πρόσωπο εσωτερικά, άσχετα με το οτιδήποτε.
Το να μετράς την αυτοεκτίμηση κάποιου με το πόσα χρήματα έχει μπορεί να είναι καταστροφικό. Για παράδειγμα, υπήρχε μία γυναίκα που είχε 17.000.000€ στην άκρη γι’ αυτήν, τοποθετημένα από τους γονείς της. Θα της απέδιδαν τουλάχιστον 800.000€ κάθε χρόνο σε τόκους, για όσο καιρό ανέπνεε. Αυτή η γυναίκα βρήκε την ταυτότητα και την αυτοεκτίμησή της στον τρόπο ζωής που ζούσε και στο πόσα είχε στην κατοχή της. Κατά τη διάρκεια μιας βόλτας για ψώνια ξόδεψε 18.000€ σε εσώρουχα στο τοπικό πολυκατάστημα.
Οι περισσότερες ενέργειες που έκανε δαπανώντας μεγάλα χρηματικά ποσά ήταν αποτέλεσμα της σύγκρισης μεταξύ της ίδιας και της αδερφής της. Η αδερφή της ήταν στην ίδια κατάσταση: είχε έναν λογαριασμό που της έδινε πολλά χρήματα σε τόκους. Ωστόσο η αδερφή της ποτέ δεν κοίταξε τα χρήματα ως μια πτυχή της ταυτότητάς της. Ποτέ δεν προσδιόριζε την αυτοεκτίμησή της από το πόσα είχε.
Αυτό που την ένοιαζε ήταν να υπάρχει κάτι να καταφύγει αν παρουσιαζόταν κάποια στιγμή κάποιο πρόβλημα. Παντρεύτηκε και ξεκίνησε διάφορες επιχειρήσεις με το σύζυγό της. Εγινε εξαιρετικά επιτυχημένη (δικαωματικά) και αποδείχθηκε μετά από πολλά χρόνια ότι τα έσοδα από εκείνον το λογαριασμό που είχε ήταν πολύ λιγότερα από το εισόδημα που δημιουργούταν από τις επιχειρήσεις που είχε αναπτύξει.
Είναι ενδιαφέρον ότι η γυναίκα που βάσισε την ταυτότητά της και την αυτοεκτίμησή της στο πορτοφόλι της, ξόδεψε μεγάλα χρηματικά ποσά για να συμβαδίζει με την αδερφή της. Τελικά χρεοκόπησε. Αυτό είναι ένα ακραίο παράδειγμα κάποιου που μετράει την αυτοεκτίμησή του με το πόσα χρήματα έχει.
Η κατάσταση αυτής τη γυναίκας έγινε πιο περίπλοκη όταν άρχισε να συγκρίνει τον εαυτό της με την αδερφή της, που είναι επίσης μια κατάσταση αυτοεκτίμησης. Είναι κοινό για κάποιον άνθρωπο να συγκρίνει την οικονομική του κατάσταση με κάποιον άλλο και, δυστυχώς, αυτή είναι η ρίζα πολλών συναισθηματικών πόνων που κουβαλούν οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι έχουν την τάση να συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους φίλους τους, τους συναδέλφους τους, τα μέλη της οικογένειας τους και πάει λέγοντας. Όταν ο άνθρωποι συγκρίνουν τον εαυτό τους με κάποιον, αυτό που πραγματικά κάνουν είναι να κρίνουν τον εαυτό τους και το άλλο πρόσωπο. Σε κάποιο επίπεδο βασίζουν την ταυτότητα και την αυτοεκτίμησή τους σε εξωτερικούς παράγοντες.
Όταν κάποιος αποφασίσει να σταματήσει να συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους, θα ξεκινήσει να παρατηρεί καταπληκτικές μετατοπίσεις στη ζωή του επειδή θα βλέπει τη ζωή του από τα μέσα προς τα έξω. Θα έχει εσωτερική αναφορά, που θα ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του και την ταυτότητά του επειδή θα καθορίζει το ποιος είναι μέσα από την καρδιά του. Δεν θα δίνει σε άλλους την ευκαιρία να καθορίσουν το ποιος είναι επειδή θα γνωρίζουν ήδη τον εαυτό τους σε πολύ βαθύ και πνευματικό επίπεδο. Αντί να βασίζει την αυτοεκτίμησή του σε εξωτερικούς παράγοντες όπως ένας μισθός, αναπτύσσει μια ισχυρή εσωτερική αίσθηση αυτοεκτίμησης που του δίνει το κουράγιο να δοκιμάσει νέα πράγματα, διευρύνοντας έτσι τις ευκαιρίες του.
Για παράδειγμα, υπήρχε ένας επιστάτης που κέρδιζε 1.500€ το μήνα. Αφού έκανε κάποια εργασία σχετικά με τις πεποιθήσεις του και τον οικονομικό σχεδιασμό, αποφάσισε να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση. Ξεκίνησε να αποταμιεύει χρήματα και αγόρασε όλες τις προμήθειες που χρειαζόταν. Κράτησε την κανονική του δουλειά (του επιστάτη) αλλά έκανε κι ένα νέο συμβόλαιο καθαρισμού από την άλλη. Επειτα έκανε ακόμα ένα συμβόλαιο και προσέλαβε κάποιον να τον βοηθάει. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αποφάσισε να παραιτηθεί από τη δουλειά του επιστάτη και ξεκίνησε τη δική του εταιρεία καθαρισμού. Εκανε ένα τεράστιο άλμα στο μηνιαίο του εισόδημα και είχε την αίσθηση της ελευθερίας που ποτέ δεν είχε ξαναβιώσει.
Αυτό που είναι ενδιαφέρον σε αυτή την ιστορία είναι ότι αυτός ο άνθρωπος κρατούσε τη δουλειά του επιστάτη. Αυτό που άλλαξε ήταν η αυτοεκτίμησή του. Αντί να σκέφτεται: «Είμαι ένας επιστάτης, δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο. Δεν είμαι αρκετά έξυπνος, δεν θα γίνω ποτέ πλούσιος», άρχισε να σκέφτεται: «Τι είναι δυνατόν? Ποιοι είναι οι πιθανοί τρόποι για να επιτύχω πλούτο? Ολοι χρειάζονται κάποιον να έρχεται και να καθαρίζει. Τα σπίτια το χρειάζονται, οι επιχειρήσεις το χρειάζονται, τα σχολεία το χρειάζονται. Με προσλαμβάνουν για να το κάνω, οπότε γιατί να μην πάω από την άλλη μεριά του φράχτη και να ξεκινήσω τη δική μου επιχείρηση?»
Ετσι ανοίγεις δυνατότητες. Ξεκινάει με ένα όνειρο. Επειτα είναι θέμα στροφής το προσχέδιο του ονείρου να γίνει πραγματικότητα. Όταν ένας άνθρωπος αγκαλιάζει την αυτοεκτίμησή του και ανοίγει τον εαυτό του στην ιδέα του τι είναι πιθανό, θα προσελκύσει πλούτο και ευημερία στη ζωή του. Ο εξωτερικός κόσμος είναι μια προβολή του εσωτερικού κόσμου. Αν κάποιος αισθάνεται καλά μέσα του θα το εκφράσει και εξωτερικά και θα προσελκύσει θετικές εμπειρίες στη ζωή του. Ετσι λειτουργεί η ζωή.
Πηγή: http://thewealthymind.com/the-psychology-of-money-prosperity-and-wealth….
Αναφορές
(1) Hallbom, T. and K. Hallbom, Alternative Medicine: The Definitive Guide, (Beverly Hills, CA: The Holistic Book Project, 1993) Neuro-Linguistic Programming, p. 382.
(2) Hallbom, T., Dilts, R. and Smith, S., Beliefs: Pathways to Health and Well Being, (Metamorphous Press, 1988)

Αυτοεκπληρούμενη προφητεία (ή ‘το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα’)
Τι είναι αυτοεκπληρούμενη προφητεία? Σε τι βαθμό καθορίζει τη ζωή μας?
Ο όρος “αυτοεκπληρούμενη προφητεία” (ή αλλιώς “Το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα”) εισήχθη για πρώτη φορά από τον Robert Metron το 1948. Σε γενικές γραμμές είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε μια κατάσταση (άσχετα αν είναι πραγματικά έτσι ή όχι) και ο οποίος καθορίζει τη συμπεριφορά μας, είτε απέναντι στους άλλους είτε απέναντι στον εαυτό μας. Ετσι, το περιβάλλον μας ή εμείς οι ίδιοι κάνουμε αυτό που είναι «απαραίτητο» έτσι ώστε να εκπληρωθεί η προφητεία. Αν για παράδειγμα κάποιος φίλος μας, με τον οποίο είχαμε καθημερινή επικοινωνία ξαφνικά «χαθεί» (δεν παίρνει τηλέφωνο, δεν απαντάει στα δικά μας τηλεφωνήματα κλπ) για κάποιο διάστημα κι εμείς υποθέσουμε ότι κάτι έχει μαζί μας και μας το κρύβει, θα διαμορφώσουμε συμπεριφορά ανάλογη. Ετσι, μπορεί να γίνουμε εριστικοί, να «πετάμε σπόντες» και γενικά να οδηγήσουμε κυριολεκτικά τον φίλο μας σε μια εξίσου εριστική συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώσουμε την αρχική μας εκτίμηση, ότι δηλαδή κάτι έχει μαζί μας. Ολο αυτό έγινε βέβαια χωρίς να εξετάσουμε οτιδήποτε άλλο (αν πχ είχε πολλή πίεση από τη δουλειά του ξαφνικά, αν είχε κάποιο πρόβλημα με το τηλέφωνο του, αν ήθελε να περάσει μερικές μέρες με τη σύντροφό του κ.ο.κ).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πόσο ισχυρή είναι η αυτοεκπληρούμενη προφητεία στη ζωή μας, είναι μια γνωστή μελέτη δύο καθηγητών του Ηarvard, των Rosenthal και Jacobson:
Σε ένα Δημοτικό σχολείο μοίρασαν ένα τεστ νοημοσύνης. Στους δασκάλους του σχολείου παραπλανητικά είπαν ότι αυτή η ομάδα των παιδιών έχει υψηλό δείκτη νοημοσύνης και αυτή η ομάδα των παιδιών έχει χαμηλό δείκτη νοημοσύνης. Το αποτέλεσμα ήταν στο τέλος της χρονιάς τα παιδιά που θεωρούνταν… πιο έξυπνα να έχουν καλύτερες επιδόσεις στα μαθήματα από αυτά τα παιδιά που θεωρούνταν… λιγότερο έξυπνα. Οι ίδιοι οι δάσκαλοι επηρεάστηκαν και επηρέασαν, ενώ πίστεψαν ότι κάποια παιδιά αποδίδουν καλύτερα, ότι κάποια παιδιά είναι καλύτεροι μαθητές και έτσι τους αντιμετώπισαν. Οι αποδόσεις των μαθητών επιβεβαίωσαν την προφητεία, αφού και οι ίδιοι οι δάσκαλοι ασυνείδητα συμπεριφέρονταν διαφορετικά στις δύο ομάδες.
Τι συμβαίνει όμως όταν αφορά τη συμπεριφορά απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό?
Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία μπορεί κάλλιστα να έχει τόσο αρνητικά όσο και θετικά αποτελέσματα στη ζωή μας. Πολλές φορές, σε συνάρτηση βέβαια και με τη γενικότερη ψυχολογία μας, κάτι που κάνουμε και που φαντάζει τόσο απλό, το κάνουμε πολύ χλιαρά, μόνο και μόνο γιατί πιστεύουμε ότι «δεν μπορούμε». Το αποτέλεσμα είναι προφανώς αρνητικό και το μόνο που επιτυγχάνουμε είναι να εκπληρώσουμε την προφητεία μας (δλδ την αρχική μας εκτίμηση, ότι «δεν πρόκειται να τα καταφέρω»). Αντίθετα, είναι αρκετές και οι περιπτώσεις που επιτυγχάνουμε κάτι απροσδόκητο ή δύσκολο, μόνο και μόνο επειδή από την αρχή πιστέψαμε ακράδαντα ότι θα το καταφέρουμε. Παρόμοια, εκπληρώσαμε την προφητεία μας, σε πείσμα των αντιξοοτήτων ή των αντίθετων (ενδεχομένως) απόψεων. Είναι η εξήγηση της φράσης «αν κάτι το θες πολύ, το σύμπαν θα συνωμοτήσει υπέρ σου».
Ουσιαστικά, αυτός που συνωμοτεί υπέρ σου (ή κατά σου) είναι ο ίδιος σου ο εαυτός. Το υποσυνείδητο είναι ένα κομμάτι του εγκέφαλου που έχει καταπληκτικές ικανότητες. Εχει όλες τις μνήμες, επεξεργάζεται με πολύ μεγάλη ταχύτητα πράγματα που αδυνατεί ο συνειδητός νους και γενικά είναι αυτό που εκτελεί. Το τι θα πράξει και προς τα πού θα κινηθεί, τα ορίζει ο συνειδητός νους. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε το υποσυνείδητο με μία ομάδα και το συνειδητό με τον προπονητή της. Όταν λοιπόν παίρνουμε μία «αυθαίρετη» απόφαση, δίνουμε εντολή στο υποσυνείδητό μας να εστιάσει προς αυτή την κατεύθυνση. Με αυτό τον τρόπο, έχοντας εστιάσει στο αρνητικό ή στο θετικό μέρος μιας κατάστασης, αγνοούμε οτιδήποτε άλλο συμβαίνει και μπορεί να είναι εντελώς αντίθετο, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στο αποτέλεσμα που έχουμε ήδη προαποφασίσει.
Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει στη ζωή μας?
Υπάρχουν μερικά απλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε έτσι ώστε να αποφύγουμε (ή να μετριάσουμε) τις αρνητικές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου:
- Να μην υποθέτουμε. Αν δεν είμαστε 100% σίγουροι, καλό είναι να μαθαίνουμε ότι δεν γνωρίζουμε ή να διασταυρώνουμε ότι νομίζουμε και όλα αυτά πριν πάρουμε κάποια αρνητική στάση ή απόφαση.
- Είναι καλό να εξετάζουμε πρώτα τις θετικές πλευρές, πριν εξετάσουμε τις αρνητικές.
- Να έχουμε ως κύριο γνώμονα τις δικές μας δυνατότητες και δεξιότητες και όχι των άλλων. Δεν ταιριάζουν όλα σε όλους και μάλιστα λίγα είναι αυτά που ταιριάζουν σε πολλούς.
- Να αποφεύγουμε στερεότυπα, ταμπέλες και γενικευμένες απόψεις.
- Να μην σχηματίζουμε άποψη (είτε θετική είτε αρνητική) για τίποτα αν πρώτα δεν το έχουμε προσπαθήσει/δοκιμάσει.
- Να δουλέψουμε με τον εαυτό μας έτσι ώστε να δούμε αν είναι κάτι που το κάνουμε κατ’ εξακολούθηση. Αν ναι, να ψάξουμε (είτε μόνοι μας είτε με τη βοήθεια κάποιου ειδικού) για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό (ενοχικές τάσεις, χαμηλή αυτοπεποίθηση κλπ).
- Όταν ξεκινάμε κάτι, να ενεργούμε «Σαν να…» (Act as if…). Με λίγα λόγια να ενεργούμε σαν να το έχουμε ήδη πετύχει. Με αυτό τον τρόπο ενεργοποιούμε τη θετική πλευρά της αυτοεκπληρούμενης προφητείας.

Τι ΔΕΝ κάνουν οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι
Συχνά ακούμε συμβουλές όπως «Σκέψου θετικά και τα καλά θα συμβούν» ή «Βάλε τα δυνατά σου και τελικά τα πράγματα θα δουλέψουν». Ενόσω τέτοια αποφθέγματα σοφίας έχουν σίγουρα αξία, αυτές οι βαθυστόχαστες προτάσεις δε θα σε βοηθήσουν να επιτύχεις τους στόχους σου αν παραλληλίζονται με νοσηρή συμπεριφορά. Το να αναγνωρίσεις και να αντικαταστήσεις νοσηρές σκέψεις, συμπεριφορές και συναισθήματα που σαμποτάρουν τις καλύτερες προσπάθειές σου είναι το κλειδί για να χτίσεις ψυχική δύναμη.
Δοκίμασε να δοκιμάσεις την ψυχική δύναμη με την φυσική δύναμη. Οσο σημαντικό είναι ο bodybuilder να υποστηρίζει τη φυσική του κατάσταση με καλές συνήθειες, όπως το να πηγαίνει στο γυμναστήριο, το ίδιο σημαντικό είναι για τον bodybuilder να απαλλαγεί από τις νοσηρές συνήθειες, όπως το να τρώει junk food. Μια καλή διατροφή άσκησης δεν θα είναι αποτελεσματική στο να χτίσεις μύες εκτός αν οι κακές διατροφικές συνήθειες επίσης εξαλειφθούν.
Παρομοίως το να χτίσεις ψυχικούς μύες απαιτεί σκληρή δουλειά, αφοσίωση και άσκηση. Επιπροσθέτως, το να υιοθετήσεις υγιεινές συνήθειες και το να αποφεύγεις επιβλαβείς συνήθειες – όπως αρνητικές σκέψεις, αντιπαραγωγική συμπεριφορά και αυτοκαταστροφικά συναισθήματα – είναι επίσης ουσιώδες.
Αν δουλεύεις στο να γίνεις ένας πιο υπομονετικός γονέας ή αγωνίζεσαι να γίνεις ένας εκλεκτός αθλητής, το να χτίσεις ψυχική δύναμη θα σε βοηθήσει να πετύχεις τους στόχους σου. Μάθε να διακρίνεις κοινές παγίδες που σε ρίχνουν και να εξασκηθείς σε πρακτικές που θα σε βοηθήσουν να χτίσεις ένα καλύτερο «εγώ».
Αυτά είναι τα 13 πράγματα που οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι ΔΕΝ κάνουν:
1. Χάσιμο χρόνου νοιώθοντας αυτολύπηση
Πολλά από τα προβλήματα και τις λύπες της ζωής είναι αναπόφευκτα αλλά το να νοιώθεις αυτολύπηση είναι επιλογή. Οσο προσπαθείς να πληρώσεις τους λογαριασμούς σου ή παλεύεις με ανεξήγητα προβλήματα υγείας, το να εντρυφείς και στην αυτολύπηση δεν διορθώνει τα προβλήματά σου. Αν έχεις υποπέσει σε αισθήματα λύπησης για τον εαυτό σου όταν τα πράγματα σκληραίνουν, εκπαίδευσε το μυαλό σου να αλλάζει την αυτολύπηση σε ευγνωμοσύνη. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι δεν χάνουν το χρόνο και την ενέργειά τους σκεπτόμενοι το πρόβλημα. Αντίθετα εστιάζουν στο να δημιουργήσουν λύση.
2. Παράδοση της εξουσίας
Είναι πολύ δελεαστικό να κατηγορείς άλλους ανθρώπους για τα προβλήματα σου. Το να κάνεις σκέψεις όπως «Η μητριά μου με κάνει να νοιώθω άσχημα για τον εαυτό μου» δίνει στους άλλους εξουσία επάνω μας. Πάρε πίσω αυτή την εξουσία αποδεχόμενος την πλήρη ευθύνη για το πώς σκέφτεσαι, νοιώθεις και συμπεριφέρεσαι. Το να ενδυναμώνεις τον εαυτό σου αποτελεί ουσιώδη συνιστώσα για την απόκτηση ψυχικής δύναμης και για τη δημιουργία της ζωής που θες να ζήσεις.
3. Αποφυγή της ευκαιρίας
Αν και νοιώθεις πιο ασφαλής να παραμένουν στη ζώνη ασφάλειάς σου, το να αποφεύγεις νέες προκλήσεις αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να ζήσεις μια γεμάτη και πλούσια ζωή. Μάθε να αναγνωρίζεις πότε αποφεύγεις την αλλαγή επειδή νοιώθεις άβολα να κάνεις κάτι νέο. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για το μεγάλο ταξίδι βελτίωσης της ζωής σου. Οσο εξασκείσαι στο να ανέχεσαι άβολα συναισθήματα που σχετίζονται με την αλλαγή – είτε αφορούν μια νέα δουλειά είτε έναν χωρισμό από μια νοσηρή σχέση – τόσο θα αποκτάς αυτοπεποίθηση και τη δυνατότητα να δημιουργείς το μέλλον σου.
4. Χάσιμο ενέργειας σε πράγματα που δεν μπορούν να κοντρολάρουν
Πολύ συχνά ανησυχούμε για τα λάθος πράγματα. Αντι να εστιάσουμε στην προετοιμασία αντιμετώπισης της καταιγίδας που έρχεται, σπαταλάμε ενέργεια προσευχόμενοι να μην έρθει η καταιγίδα. Αν επενδύσουμε την ίδια ενέργεια σε πράγματα που έχουμε έχουμε τον έλεγχο, θα είμαστε πιο καλά προετοιμασμένοι για οτιδήποτε πετάξει η ζωή στα πόδια μας. Δώσε προσοχή σε στιγμές που σκανδαλίστηκες να ανησυχήσεις για κάτι που δεν μπορείς να ελέγξεις – όπως επιλογές που κάνουν άλλοι άνθρωποι ή στο πως συμπεριφέρεται ο ανταγωνιστής σου – και αφιέρωσε αυτή την ενέργεια σε κάτι πιο παραγωγικό.
5. Ανησυχία στο να ευχαριστήσουν τους άλλους
Πολλοί άνθρωποι λένε «Δεν με νοιάζει τις σκέφτονται οι άλλοι» αλλά πολύ συχνά αυτό είναι ένας αμυντικός μηχανισμός που τους προστατεύει από τα να πληγωθούν και να πονέσουν σχετικά με μια απόρριψη. Οι ανθρωπο-ευχαριστητές έρχονται σε πολλούς τύπους. Μερικές φορές διακρίνεις κάποιον από το χιλιόμετρο και άλλες φορές ο φόβος τους στο να εξαγριώσουν άλλους είναι βαθιά ριζωμένος. Το να κάνουν και να λένε πράγματα μόνο και μόνο για να κάνουν το χατήρι κάποιου τους δίνει κουράγιο αλλά το να ζεις μια πραγματικά αυθεντική ζωή απαιτεί να ζεις σύμφωνα με τις αξίες σου, ακόμα κι αν οι επιλογές σου δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς.
6. Φόβος υπολογισμένου ρίσκου
Κάνουμε δεκάδες – αν όχι εκατοντάδες – επιλογές κάθε μέρα με πολύ μικρή συναίσθηση του ρισκου που παίρνουμε. Είτε επιλέγουμε αν θα φορέσουμε κράνος στη μηχανή είτε αποφασίζουμε για ένα δάνειο, πολύ συχνά βασιζόμαστε στα συναισθήματά μας και όχι στο πραγματικό επίπεδο ρίσκου. Το να παίρνουμε αποφάσεις βασιζόμενοι στο επίπεδο φόβου μας δεν είναι και ο πιο ακριβής τρόπος υπολογισμού ρίσκου. Τα συναισθήματα συχνά είναι παράλογα και αναξιόπιστα. Δεν θα κάνεις τίποτα σημαντικό αν δεν πάρεις ρίσκα και το να μάθεις να υπολογίζεις με ακρίβεια τα ρίσκα που παίρνεις θα εγγυηθούν ότι κάνεις τις καλύτερες επιλογές.
7. Ζώντας στο παρελθόν
Το να συλλογίζεσαι το παρελθόν και να μαθαίνεις από αυτό είναι πολύ χρήσιμο στο να χτίσεις ψυχική δύναμη. Το να μηρυκάζεις από την άλλη είναι πολύ επιβλαβές. Το να κάνεις ειρήνη με το παρελθόν ώστε να μπορείς να ζήσεις το παρόν και να σχεδιάσεις το μέλλον μπορεί να είναι σκληρό, ειδικά αν έχεις αντέξει πολλές κακοτυχίες αλλά είναι απαραίτητο βήμα στο να γίνεις ένας καλύτερος άνθρωπος.
8. Κάνοντας τα ίδια λάθη ξανά και ξανά
Είναι πολύ καλό να μάθουμε αρκετά από κάθε λάθος και να εγγυούμαστε ότι δεν θα το επαναλάβουμε για δεύτερη φορά. Στην πραγματικότητα όμως επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη μερικές φορές. Τα να μάθεις από τα λάθη σου απαιτεί ταπεινότητα και διάθεση να ψάξεις νέες στρατηγικές στο να γίνεσαι καλύτερος. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι δεν κρύβουν τα λάθη τους και δεν δημιουργούν δικαιολογίες για τον εαυτό τους. Αντίθετα, μετατρέπουν τα λάθη τους σε ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη.
9. Δυσανασχετούν με τις επιτυχίες των άλλων
Το να βλέπεις ένας συνάδελφο να παίρνει προαγωγή ή το να ακούς για τα κατορθώματα μιας φίλης μπορεί να ξεσηκώσει το συναίσθημα της ζήλιας. Το να δυσανασχετείς όμως με τις επιτυχίες των άλλων συγκρούεται με τη δυνατότητά σου να πετύχεις τους στόχους σου. Όταν νοιώσεις ασφαλής με το δικό σου ορισμό της επιτυχίας θα σταματήσεις να ζηλεύεις άλλους ανθρώπους που πετυχαίνουν τους στόχους τους και θα δεσμευτείς στα δικά σου όνειρα.
10. Τα παρατάνε μετά την αποτυχία
Είναι λογικό να νοιώθεις ντροπιασμένος, αποθαρρυμένος γενικά ηττημένος αν οι πρώτες σου προσπάθειες δεν λειτουργήσουν. Από μικρή ηλικία συχνά μαθαίναμε ότι η αποτυχία είναι κακή. Από την άλλη είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχεις να δεν έχεις αποτύχει ποτέ. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι βλέπουν τις αποτυχίες σαν απόδειξη ότι οδηγούν τον εαυτό τους στα όρια της προσπάθειας του να πετύχουν τη μέγιστη απόδοση.
11. Φόβος για το χρόνο που είναι μόνοι
Στον σημερινό πολύ γρήγορο κόσμο, το να εξασφαλίσεις λίγο ήρεμο χρόνο απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια. Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν την ησυχία και τη μοναξιά επειδή αν δεν κάνουν κάτι νοιώθουν άβολα. Ο χρόνος του εαυτού σου όμως είναι μια σημαντική συνιστώσα στο να χτίσεις ψυχική δύναμη. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι δημιουργούν συνθήκες για να βρεθούν μόνοι με τις σκέψεις τους, να συλλογιστούν την πρόοδό τους και δημιουργήσουν στόχους για το μέλλον.
12. Νοιώθουν ότι ο κόσμος τους χρωστάει
Είναι εύκολο να νοιώσεις το αίσθημα του δικαιώματος. Το να περιμένεις όμως ότι ο κόσμος – ή οι άνθρωποι μέσα σ’αυτόν – θα σου δώσει ότι νομίζεις ότι δικαιούσαι δεν είναι και πολύ καλή στρατηγική. Αν είσαι απασχολημένος με το να πάρεις ότι νομίζεις ότι δικαιούσαι δε θα σου αφήσει πολύ χρόνο στο να εστιάσεις σε όλα όσα έχεις να δώσεις… και όλοι έχουν δώρα που μπορούν να μοιραστούν, άσχετα αν οι ίδιοι έχουν μια «δίκαιη συμφωνία» με τη ζωή.
13. Περιμένουν άμεσα αποτελέσματα
Δεν θα ήταν πολύ ωραίο αν όλα στη ζωή συνέβαιναν με το πάτημα ενός κουμπιού? Συχνά μεγαλώνουμε τόσο συνηθισμένοι στον «χωρίς ουρές, χωρίς αναμονή» κόσμο, που τα μυαλά μας αρχίζουν να πιστεύουν ότι τα πάντα πρέπει να συμβαίνουν αμέσως. Αλλά η αυτοανάπτυξη δημιουργείται καλύτερα στην ταχύτητα ενός σαλιγκαριού αντί της ταχύτητας του κεραυνού. Είτε προσπαθείς να χάσεις βάρος είτε προσπαθείς να δημιουργήσεις μια πιο ευγενή συμπεριφορά, το «αργά και σταθερά» κερδίζει την κούρσα και το να περιμένεις άμεσα αποτελέσματα θα οδηγήσει στην αποθάρρυνση. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι γνωρίζουν πως οι αληθινές αλλαγές παίρνουν χρόνο και είναι διατεθειμένοι να δουλέψουν σκληρά για να δουν αποτελέσματα.
Τα καλά νέα είναι πως ο καθένας έχει τη δυνατότητα να χτίσει ψυχική δύναμη. Για να το κάνεις όμως πρέπει να αναπτύξεις αυτοεπίγνωση για τις αυτοκαταστροφικές σκέψεις και συναισθήματα που σε αποτρέπουν από το να φτάσεις στο 100% των δυνατοτήτων σου. Μόλις αναγνωρίσεις περιοχές που χρειάζονται δουλειά, αφιερώσου σε ασκήσεις ψυχικής δύναμης. Θα σε βοηθήσει να δημιουργήσεις υγιείς συνήθειες και να χτίσεις ψυχικούς μύες.
[messenger url=”https://www.facebook.com/numinous.eu/” hide_cover=”false” lagre_header=”false” button=”Αποστολή μηνύματος μέσω Facebook Messenger”]Learn More