Ο σύντροφός μου είναι εθισμένος. Τι να κάνω;

Ο εθισμός μπορεί να είναι ιδιαίτερα βάναυσος στο γάμο. Οι σύζυγοι συχνά αισθάνονται αβοήθητοι βλέποντας αυτόν-ή που αγαπούν να αυτοκαταστρέφονται και παράλληλα αισθάνονται θυμό για την εξαπάτηση και τις προδοσίες του συντρόφου τους. Όταν ο εθισμός χτυπάει τον γάμο, οι σύντροφοι πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα και να είναι προσεκτικοί έτσι ώστε να μη γίνουν παθητικοί συνεργοί.

Οι αλυσίδες του εθισμού

Ο εθισμός μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, από τον πιο σοβαρό του ηρωινομανούς έως αυτόν του ψυχαναγκαστικού καταναλωτή. Μπορεί να περιλαμβάνει εξάρτηση από ναρκωτικά, αλκοόλ, ψυχαναγκαστική πορνογραφία, τυχερά παιχνίδια, ψυχαναγκαστική διατροφή, ψέμματα, τοξικές σχέσεις ή ακόμα και τηλεόραση. Πότε όμως μια συνήθεια γίνεται εθισμός; Οποιαδήποτε συμπεριφορά μπορεί να ξεκινήσει ως ευχαρίστηση ή απόδραση, αλλά στην περίπτωση του εθισμού, οι πράξεις γίνονται απαιτήσεις. Οι εθισμοί είναι μυστικοπαθείς συνήθειες που το άτομο έχει προσπαθήσει ανεπιτυχώς να σταματήσει και αυτό έχει διαταράξει την εργασία και το σπίτι. Ένας εθισμός λαμβάνει υπερμεγέθη ρόλο στη ζωή του εθισμένου και επηρεάζει και αυτούς που τον αγαπούν.

Οι σκληρές αλήθειες του εθισμού

Ο εθισμός είναι ντροπιαστικός. Είναι ευκολότερο να κρύψει κάποιος συνήθειες εθισμού από το να τις παραδεχτεί, και τα επίπεδα άρνησης χτίζονται έως ότου η αλήθεια χαθεί εντελώς. Οι πόθοι υπερισχύουν των αιτιών και η κάλυψη της ανάγκης του εθισμένου γίνεται πιο σημαντική από την ειλικρίνεια. Αυτός είναι και ο λόγος που προγράμματα 12 βημάτων όπως οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί ξεκινούν με την υπέρβαση της άρνησης. Ο συγγραφέας Stephen King γράφει: «[Οι εθισμένοι] χτίζουν άμυνες όπως οι Ολλανδοί οικοδομήματα». Ο King το γνωρίζει από τα δικά του χρόνια χρήσης αλκοόλ και ναρκωτικών. Μόνο όταν η σύζυγός του και η οικογένειά του τον έφεραν αντιμέτωπο με μια σακούλα σκουπιδιών γεμάτη με αποδείξεις (κουτιά μπύρας, κουταλάκια κοκαΐνης, αποτσίγαρα, Valium, Xanax, Robitussin και μπουκάλια στοματικών διαλυμάτων), αντιμετώπισε την αλήθεια.

Οι αγαπημένοι ενός εθισμένου παγιδεύονται στην ίδια ομχίλη με τους εθισμένους συντρόφους τους. Είναι ευκολότερο να αγνοούν τις προειδοποιήσεις (πχ αργούν να επιστρέψουν στο σπίτι) ή τις εξαπατήσεις (η ιστορία μόλις άλλαξε) από το να έχουν δύσκολες συζητήσεις, αλλά αυτή η αποφυγή επιτρέπει στα προβλήματα να αναπτύσσονται ελεύθερα.

Επιτρέποντας τον εθισμό

Φυσικά οι σύζυγοι πρέπει να έχουν συμπόνια, αλλά μερικές φορές με το να παραδίδεις το όφελος της αμφιβολίας είναι σαν να βάζεις το κεφάλι μέσα στην άμμο και με το να ξελασπώνεις κάποιον μπορεί να του σκάβεις πιο πολύ το λάκκο. Αν μία σύζυγός δημιουργεί δικαιολογίες για τον αγαπημένο της, δίνοντάς του χρήματα παρόλη την σωστή αντίληψή της ή αναλαμβάνοντας επιπλέον ευθύνες αντί αυτών, είναι πιθανό να γίνονται παθητικοί συνεργοί. Αντί να θεραπεύουν τον εθισμένο, επιτρέπουν την επιδείνωση του εθισμού.

Μερικοί σύζυγοι το κάνουν λόγω της ανάγκης να είναι σωτήρες αλλά αυτή η πεποίθηση του «Αν είμαι αρκετά καλός/ή θα σώσω τον/ην σύντροφό μου» υπάρχει περισσότερο  για να νοιώσει μάρτυρας ή ήρωας παρά για πραγματική βοήθεια. Σε αυτή την περίπτωση, ο (παθητικά) συνεργός μπορεί να γίνει και ο ίδιος εθισμένος. Κυριολεκτικά, κάποιος γίνεται συνεξαρτώμενος ή εξαρτημένος από την ανάγκη να βοηθήσει. Φυσικά, πολλοί από τους παθητικά συνεργούς δεν το κάνουν για δικό τους όφελος αλλά επειδή αισθάνονται απελπισμένοι ψάχνοντας για απαντήσεις ή αντιμετώπιση.

Τι μπορεί να γίνει για να αποφευχθεί η παθητική στάση απέναντι στον εθισμένο σύζυγο και να τον βοηθήσεις να ανακάμψει;

Επιλέγοντας ειλικρίνεια και βάζοντας όρια

Ένα κλειδί αποφυγής της παθητικής στάσης είναι η ειλικρίνεια και η αντιμετώπιση  της πραγματικότητας. Η οικογένεια και η σύζυγος του Stephen King ακολούθησαν το δρόμο της σκληρής συζήτησης σχετικά με τις ανησυχίες τους, υποστηριζόμενες από αποδεικτικά στοιχεία. Αυτό εμπόδισε τον ευτελισμό της κατάστασης και τις δικαιολογίες. Όταν κάτι είναι λάθος, χρειάζεται να έρθει στην επιφάνεια με τρόπο σαφή και με αγάπη και να μην κρυφτεί κάτω από το χαλί.

Ένα ακόμα κλειδί είναι ο ορισμός ορίων, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν προσδοκίες ομάδων αποχής, θεραπείας και αποκατάστασης. Σε μία άλλη περίπτωση (του Robert Downey Jr.) η σύζυγος του επέμεινε να παραιτηθεί εντελώς από τα ναρκωτικά και πως, αν δεν το έκανε, αυτή θα έφευγε. Αυτό βέβαια μπορεί να μην είναι ρεαλιστικό σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι η υποτροπή είναι συχνά μέρος της ανάκαμψης, αλλά πρέπει να υπάρχει ένα ενεργό πρόγραμμα αποκατάστασης και ένα συμφωνημένο πλάνο. Η δομή αποτελεί μέρος της ανάκαμψης και η δέσμευση και από τις δύο πλευρές είναι απαραίτητη. Αν κάποιος αρχίσει τις δικαιολογίες, τις αμφισβητίσιμες επιλογές ή αποφεύγει ορισμένα θέματα, είναι καιρός να επιστρέψει στην πραγματικότητα.

Μια υγιής αποκατάσταση

Μια υγιής αποκατάσταση συμπεριλαμβάνει και την υγιή διαβίωση κι αυτό είναι σημαντικό και για τους δύο συζύγους. Ακόμα όμως κι αν ο εθισμένος δεν επιλέγει την αποκατάσταση, η προσωπική φροντίδα είναι απαραίτητη για τη σύζυγο. Μερικοί βρίσκουν υποστήριξη σε εκκλησιαστικές ομάδες, προσωπικές θεραπείες και σε ομάδες Α.Α., η οποία μπορεί να γίνει ανεξάρτητα από το αν ο σύζυγος θέλει να καθαρίσει.

Ιδανικά, τόσο ο εθισμένος όσο και ο/η σύζυγος συνεργάζονται για την ευεξία, η οποία γίνεται τρόπος ζωής που υποστηρίζει την ανάκαμψη και ενισχύει το γάμο τους. Σε κάποια ερευνητικά προγράμματα διαπιστώθηκε πως τα ζευγάρια που επέλεξαν τη νηφαλιότητα βίωσαν δραματικές βελτιώσεις στη σχέση τους και κάποιοι έπαψαν να είναι βίαιοι.

Ανεξάρτητα από το που βρίσκεται η ανάκαμψη, η αγάπη είναι ένα πανίσχυρο τονωτικό που ενισχύει τα ζευγάρια στο ταξίδι τους μέσα από τον εθισμό. Η αληθινή αγάπη περιλαμβάνει ειλικρινείς συνομιλίες και υψηλές προσδοκίες, οι οποίες βοηθούν τα ζευγάρια να εξελίσσονται προς μία υγιή ζωή μαζί.

Πηγή: https://www.psychologytoday.com/blog/love-lies-and-conflict/201710/when-your-spouse-is-addicted